
Từ khi dùng bàn phím cơ hot swap, đam mê độ phím trong tôi trỗi dậy
Có những thứ, bạn chưa phát hiện ra mình đam mê, cho tới khi có thứ gì đó kích hoạt. Như đam mê ĐỘ PHÍM, trỗi day khi bạn bắt đầu biết đến bàn phím cơ hot swap. Một thập kỷ trước, các gamer PC bắt đầu không còn mặn mà với bàn phím cao su rẻ tiền, gõ nhạt thếch nữa, mà chuyển sang dùng bàn phím cơ với các switch cơ học cho cảm giác gõ rõ ràng dứt khoát. Thay đổi này đã dẫn đến sự ra đời của hàng chục, đến giờ là hàng trăm loại switch đến từ các thương hiệu khác nhau, cho ra cảm giác gõ ít nhiều riêng biệt. Bản chất của việc dùng bàn phím cơ giờ cũng đã khác. Mua một chiếc bàn phím cơ giờ không phải là đích đến cuối cùng (để dùng, để gõ, nhập ký tự) nữa, mà đôi khi chỉ là khởi đầu của một cuộc chơi mới. Bạn nghĩ đúng, chúng ta đang nói đến CUSTOM BÀN PHÍM CƠ. Với các thiết bị, hệ sinh thái phụ kiện, cách thức ngày càng phong phú hơn, người dùng bàn phím cơ giờ đã có thể tùy chọn gắn, thay đổi bất kỳ keycap nào mình muốn, đổi cả switch cho cảm giác gõ mới lạ hơn, lube switch, thêm vòng O-ring để hãm tiếng ồn, hoặc thay đổi ngoại hình cùng cảm giác gõ bằng plate/ case mới. Có vô số cách thú vị để tùy chỉnh bàn phím cơ và biến nó thành thứ gì đó của riêng mình. Tuy nhiên, trước đó, có không ít rào cản với những ai muốn động chạm sâu hơn vào phía trong của bàn phím, như đòi hỏi kỹ năng hàn và rã hàn. Nên nhiều người dù rất muốn thử độ phím nhưng vẫn còn e ngại. Cho đến ngày, thị trường bàn phím cơ xuất hiện một hình thức mới - BÀN PHÍM CƠ HOT SWAP.
Bàn phím cơ hot swap là gì?
Không phải tất cả bàn phím cơ đều có tính năng hot swap. Chỉ có những bàn phím được niêm yết rõ ràng với dòng “hot swap” mới có khả năng thay thế phím nóng. Vậy hot swap là gì? Điều kỳ diệu của khái niệm “hot swap” nằm ở cấu tạo bảng mạch in bên trong chiếc bàn phím cơ – PCB, cũng chính là trái tim của bàn phím. Khác với các bàn phím cơ thông thường, PCB hot swap được thiết kế với các ổ cắm đặc biệt, cho phép người dùng có thể gắp ra, gắn vào, thay đổi switch dễ dàng bàng những công cụ tối giản cơ bản. Và người dùng dĩ nhiên cũng không cần phải trải qua các giai đoạn hàn hoặc rã hàn để thay đổi switch trên bo mạch. Từ đó, việc tùy chỉnh switch cho một chiếc bàn phím cơ, vốn khá khó khăn, hầu như không thể với người nhát tay hoặc không biết về hàn hay cấu trúc bên trong của bàn phím, nay trở nên đơn giản, dễ chịu hơn nhiều. Hầu như ai cũng có thể làm được sau khi học hỏi thao tác căn bản và có trong tay các dụng cụ cần thiết. Bàn phím cơ có cấu tạo hot swap nhờ vậy cũng giúp hạn chế tối đa rủi ro, sai sót trong quá trình thay đổi switch.
Lợi ích nào từ các bàn phím cơ hot swap?
Từ cấu trúc PCB đặc biệt kể trên, các bàn phím cơ hot swap sẽ có lợi ích nào rõ ràng hơn so với bàn phím cơ thông thường? Tự do tùy chỉnh cảm giác gõ là lợi thế lớn nhất của một bàn phím cơ hot swap. Chúng cho phép người dùng đổi keycap, đổi switch chỉ với vài thao tác đơn giản, công cụ cũng đơn giản. Nhờ vậy, khả năng thử nghiệm các loại switch đa dạng trên thị trường, khả năng tùy chỉnh cảm giác gõ, hay kết hợp các cảm giác gõ khác nhau trên cùng một bàn phím cơ là hoàn toàn khả thi. Thêm nữa, việc đổi cảm giác gõ bằng cách đổi switch trên bàn phím cơ hot swap cũng giúp dân chơi phím cơ tiết kiệm số tiền kha khá so với việc phải đầu tư cho hàng loạt các mẫu phím cơ khác nhau để có được trải nghiệm gõ phím phong phú. Từ việc tự do thử nghiệm, bạn sẽ nhanh chóng nhận ra đâu mới chính là cảm giác gõ, loại switch, profile hoặc cấu hình bàn phím cơ nào là tốt nhất cho mình. Một ưu điểm khác của hot swap là Tính thực tế cao. Với bàn phím cơ thông thường, khi một phím bị hỏng, bạn sẽ phải mang ra tiệm nhờ người thay switch hỏng đó bằng một switch mới. Khá mất công. Còn với hot swap, hư chỗ này gắp chỗ đó ra, thay bằng switch mới là xong, không cần nhiêu khê tốn tiền tốn thời gian quá nhiều. Việc lựa chọn bàn phím cơ hot swap để dùng về ngắn hạn là tốt cho thử nghiệm nhiều cảm giác gõ, về dài hạn còn tốt cho túi tiền của bạn do lựa chọn kinh tế hơn.
Tùy chỉnh switch, một trong những lợi thế cực lớn của các bàn phím cơ hot swap
Mạch hot swap thì không cần phải hàn/ rã hàn, nhờ vậy việc thay đổi/ tùy chỉnh switch trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Có thể nói, tùy chỉnh switch nhanh là một lợi thế hàng đầu của bàn phím cơ hot swap. Chúng ta đều biết có rất nhiều loại switch ngoài thị trường. Nhưng tựu trung đều sẽ thuộc 3 nhóm chính:
- Tactile: tuyến tính, gõ mượt mà, có khấc giữa hành trình, ít tiếng ồn
- Clicky: tiếng ồn lớn, cảm giác khấc rõ ràng, bật lại mạnh khi đến điểm truyền động
- Linear: hầu như rất ít tiếng ồn, gõ mượt mà, nhanh chóng, nhẹ nhàng, không có khấc rõ ràng.
Ba nhóm switch đều cho cảm giác gõ và âm thanh tạo nên rất khác nhau. Việc chọn switch nào, của thương hiệu nào để thay thế, tùy chỉnh tùy thuộc vào cảm nhận và sở thích riêng của từng người. Chỉ cần lưu ý sự phù hợp với plate, và keycap cùng nhu cầu hiện tại là được. Tùy chỉnh switch có thể rẻ hoặc đắt tùy vào lựa chọn phụ kiện của bạn. Ngoài đổi hẳn cảm giác gõ bằng cách thay switch, người chơi độ phím còn có thể tùy chỉnh sâu trong từng switch đang có, như thêm độ trơn (lube switch), vệ sinh switch hoặc kết hợp với một vài switch loại khác cho một số phím đặc biệt trên bàn phím. Có rất nhiều cách để tùy chỉnh switch nếu đang có trong tay một bàn phím cơ hot swap.
Bàn phím cơ hot swap vs bàn phím cơ thường, ai bền hơn?
Bàn phím hàn vì vậy được xem là đáng tin cậy hơn, ít nguy cơ hỏng hóc, xốc lệch hoặc dịch chuyển công tắc bên trong, vì toàn bộ switch khi thành phẩm đã được gắn chặt vào PCB qua kỹ thuật hàn. Tuy nhiên, bất lợi là khó tùy chỉnh hoặc sửa chữa, nhất là với người không từng làm qua các thao tác này. Bàn phím cơ hot swap thì sẽ là lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn thử nghiệm các loại switch, các cảm giác gõ khác nhau. Độ bền của một em hot swap thương hiệu uy tín nhìn chung ok, ổn áp, thị trường cũng đã qua nhiều năm kiểm chứng, nhà phát triển cũng đã có cơ hội chỉnh sửa lại những thứ bất cập trong sản phẩm. Nên bạn có thể yên tâm tìm đến một bàn phím cơ hot swap để vừa chơi custom vừa dùng làm việc, chơi game như một bàn phím cơ thông thường, không vấn đề gì.
Các tiêu chí chính khi chọn mua bàn phím cơ hot swap
Mua từ thương hiệu uy tín, có kinh nghiệm và được kiểm chứng bởi người dùng thực tế Nên ưu tiên bàn phím cơ hot swap từ thương hiệu có đi kèm hệ sinh thái custom bàn phím cơ đa dạng, muốn gì có nấy, sẽ dễ hơn cho bạn trong quá trình custom sau này (như trường hợp Glorious, vừa có nhiều mẫu bàn phím cơ hot swap, vừa có barebone, lại có nhiều loại switch, keycap, dây cáp, plate, case, phụ kiện, dụng cụ thao tác chuyên dụng cho custom). Khi mới bắt đầu, hãy chọn mua một bàn phím cơ hot swap có kích cỡ phổ biến (100%/ 65% là thường thấy nhất). Điều này sẽ tốt cho việc mua keycap/ mua switch, kể cả từ cùng hoặc khác hãng. Cân nhắc giữa barebone và bàn phím cơ hot swap. Nếu bạn muốn chơi custom tới nóc, barebone sẽ là lựa chọn phiêu lưu nhưng hấp dẫn. Còn nếu muốn an toàn, dùng liền khi chưa cần custome thì nên chọn một bàn phím cơ hot swap đã build sẵn. Trong nhóm bàn phím cơ hot swap, phân biệt 5-pin keyboards và 3-pin keyboards Ngoài hai chân kim loại tạo tiếp xúc điện với bo mạch, nhiều switch còn có thêm một cặp chân ổn định. Những chân này cho phép switch được gắn trên PCB hoặc hàn thẳng vào PCB. Mặt khác, công tắc 3 chân được thiết kế để đi vào một stabilizing plate, hay còn gọi là plate-mounted, và không phải tất cả các tấm đều có ổ cắm bổ sung cho công tắc 5 chân. Để tránh rắc rối khi không thể phân biệt rõ loại hot swap 5-pin hay 3-pin, tốt nhất cứ mua một bàn phím có hot swap trọn bộ như GMMK Pro có hỗ trợ switch 5-pin trong plate của nó.
Có giới hạn nào cho việc tùy chỉnh trên các bàn phím cơ hot swap?
Hầu như không có giới hạn nào cho việc tùy chỉnh, nhất là khi bạn đang sở hữu một bàn phím cơ hot swap. Bởi các bộ phận trên bàn phím cơ, giống như thiết kế mô đun, đều có thể tháo lắp, thay đổi, chỉnh sửa tùy nhu cầu. Và việc lựa chọn phụ kiện để thay thế, bổ sung cũng có vô vàn chủng loại, đặc tính và giá tiền. Ví dụ: bạn muốn thay toàn bộ thành switch Cherry Bronw, giá sẽ tầm khoảng 40 USD cho một fullsize keyboard. Nhưng với switch Gateron, giá bình dân hơn, chỉ cần chừng 30 USD là đủ. Các thương hiệu rẻ tiền hơn thì khoảng 20-25 USD/ bàn phím. Tuy nhiên, hành trình độ phím vốn không dừng lại ở một chi tiết. Khi đã có switch, bạn sẽ muốn đổi keycap, muốn đổi dây, đổi plate/ case, thậm chí là nhiều hơn. Và nói tới các bộ phận này, thì lại có một loạt các mẫu mã, thiết kế đa dạng trên thị trường. Bạn sẽ dành khối thời gian và tiền bạc nếu muốn xây dựng nên một con phím trọn vẹn đúng ý mình, cả về tính năng, cảm giác gõ lẫn thẩm mỹ.