So sánh switch quang học vs switch cơ học, switch nào tốt hơn trong mảng nào?
Ngày càng có nhiều hãng làm switch quang học (optical switch), song song đó các mẫu bàn phím cơ dùng switch quang cũng một nhiều lên. Ngồi ngoài nhìn vào xu hướng đó, dễ thể nào chúng ta đều tự hỏi không biết switch quang có thật sự tốt mà nhiều người đổ xô dùng thế, và khi gõ, chúng cho cảm giác khác biệt thế nào so với switch cơ học tiêu chuẩn?
NHẬN ĐỊNH CHUNG
Mọi người vẫn thường kháo nhau switch quang chơi game tốt hơn. Còn switchh cơ học lại làm việc và đánh máy phê hơn. Như trường hợp switch Razer Optical kích hoạt nhanh hơn 30ms so với switch cơ học nhanh nhất ở hiện tại. Cho nên nhận định này cũng là có cơ sở. Nhưng liệu điều này đã hoàn toàn chính xác. Và ứng với từng mục đích dùng khác nhau thì loại switch nào sẽ tốt hơn, chiếm ưu thế nhiều hơn? Bài viết này sẽ mang đến cho bạn vài cái nhìn khách quan hơn. Switch quang học vs Switch cơ học, cái nào tốt hơn?
Switch quang
Switch cơ
Nhận phím nhanh hơn
Nhận phím chậm hơn
Tuổi thọ 100 triệu lần bấm
Tuổi thọ trung bình 50 triệu lần bấm, cao nhất là 100 tr lần bấm tùy hãng
Cảm giác gõ không thoải mái lắm
Cảm giác gõ rất sướng tay
Ồn hơn
Đa phần yên tĩnh hơn
Ít lựa chọn hơn trên thị trường
Có nhiều loại lựa chọn phù hợp với từng sở thích gõ
Mod khó
Mod dễ
Lúc so switch quang vs switch cơ, thường mọi người hay chăm chăm nhìn vào Tốc độ. Nhưng để so sánh công bằng hơn, ta cần so trên mọi mặt trận, nghĩa là từng khía cạnh của switch. Nhìn chung, switch quang hoạt động nhanh hơn switch cơ, nên rõ ràng sẽ cho nhiều lợi thế hơn trong các trò mang tính cạnh tranh cao khi mà từng mili giây đều mang ý nghĩa sống còn. Trong khi đó switch cơ học tuy chậm hơn một chút xíu thôi do nguyên tắc hoạt động dựa trên va chạm vật lý cơ học của nó, nhưng lại cho cảm giác gõ tốt, sướng tay, xài đã hơn nhiều. Switch cơ học cũng có nhiều loại để bạn có thể tùy hỉ mua về dùng theo đúng sở thích và yêu cầu công việc. Nếu muốn mod lại cảm giác và âm thanh gõ phím trên các switch cơ, bạn cũng có thể làm được, dễ nhất là đeo thêm vòng o-ring hoặc lube lại switch. Giờ ta củng phân tích tiếp một số khía cạnh chi tiết hơn của 2 loại switch bàn phím này.
1/ Cảm giác gõ: switch cơ vô địch
Các switch cơ học luôn cho cảm giác gõ khác biệt, dù bạn đang chọn clicky, tactile hay linear. Switch quang gõ tuy đúng là mượt hơn một chút nhưng luôn thấy hơi rỗng rỗng, thấy hơi bị giả chứ không chất và không chân thành như switch cơ học. Mình phải dùng tới chữ “chân thành” là vì nói thật cảm giác khác nhau nó rất khó gọi tên bằng một tính từ cụ thể. Nếu có dịp bạn nên đến một cửa hàng gear để gõ thử và so sánh 2 chiếc bàn phím, một dùng switch quang, một dùng switch cơ, sẽ hiểu điều mình muốn nói. Nôm na vầy cho dễ hiểu: switch cơ giống như gà ta, còn switch quang giống như gà công nghiệp. Cùng là gà, cùng ngon miệng theo cách riêng nhưng cảm giác chân chất thì switch cơ học trội hơn hẳn. Âm thanh khi gõ trên bàn phím quang học cũng không đã như bàn phím cơ. Tuy switch cơ chia làm nhiều dòng nhỏ cho âm thanh khác nhau, nhưng một khi bạn đã chọn được một loại switch cơ cho ra âm thanh gõ ưng ý thì không có bất kỳ switch quang nào có thể so sánh được. Anyway, cái này còn tùy vào sở thích riêng của từng người nữa. bạn có thể thích switch quang hơn và hài lòng với âm thanh nó phát ra nhưng nếu ai thuộc trường phái sùng đồ cổ điển thì hẳn sẽ nghĩ giống mình.
2/ Tốc độ: Switch quang, cụ thể Razer optical là nhất
Mời bạn cùng xem qua bảng so sánh sau
Switch
Loại Switch
Điểm nhận phím
Thời gian phản hồi trung bình
Cherry MX Red
Switch cơ
2.0 mm
0.2466 giây
Cherry MX Speed Silver
Switch cơ
1.2 mm
0.2468 giây
Gateron Black
Switch quang
2.0 mm
0.2624 giây
Razer Purple
Switch quang
1.5 mm
0.2304 giây
Thông số này lấy từ một bài nghiên cứu từ một trang web chuyên về các loại switch. Để so sánh tốc độ, người viết trong bài đó đã test một số switch bao gồm Cherry MX Red, Cherry MX Speed Silver, Gateron Optical Black và Razer Optical Purple. Dùng từng switch một và kiểm tra tốc độ qua một máy đo chuyên dụng, từ đó tính toán ra thời gian phản hồi của từng loại. Bài test được thực hiện nhiều lần với mỗi switch và chia lấy số trung bình dựa trên giả sử tốc độ gõ không đổi từ cùng một người gõ nhưng tốc độ gõ thay đổi khi dùng loại switch khác đi. Tuy không hẳn là một nghiên cứu được công nhận, chỉ là các ghi nhận đo lường cá nhân. Nhưng rõ ràng về lý thuyết, có khoảng cách về tốc độ của các loại switch này. Điểm nhận phím của Cherry MX Speed Silver vẫn thấp nhất, nghĩa là ký tự nhận sớm nhất. Nhưng về thời gian phản hồi thì Razer optical là thấp nhất. Chuyện vui là Gateron optical hóa ra lại chậm hơn các switch cơ. Razer Optical Purple nhanh hơn 30ms so với switch cơ, khoảng cách này khá lớn các bạn nhỉ? Bài test này cũng cho mình thấy một chuyện: switch quang đúng là nhanh, nhưng không phải tất cả switch quang đều nhanh vượt mặt switch cơ. Tuy nhiên cảm giác bấm nhẹ đã làm cho chúng ta tưởng nó nhanh hơn. 
3/ Xét về giá: switch cơ học tiết kiệm hơn
Nếu nói về giá thì switch cơ có giá thành tiết kiệm hơn switch quang học. Điều này hết sức hợp lý vì xét lịch sử hiện diện và quá trình phát triển rõ ràng switch cơ đã có tuổi đời dài hàng chục năm, trong khi switch quang chỉ mới có sau này. Switch cơ học cũng được cho là có cơ chế hoạt động vật lý dễ sản xuất hơn so với switch quang. Số lượng người dùng switch cơ học cũng nhiều hơn nên chúng đa dạng, nhiều loại nhiều thương hiệu và nhiều loại giá khác nhau. Dĩ nhiên có nhiều loại switch cơ vẫn đắt như Cherry chẳng hạn. Nhưng xét mặt bằng chung, đa phần switch cơ học có giá phải chăng hơn quang học.
4/ Độ bền lý thuyết: switch quang chiếm ưu thế, thực tế thì vẫn có thể như nhau
Tuổi thọ trung bình của một switch quang học là 100 triệu lần nhấn phím nhờ hoạt động trên cơ chế ánh sáng ít ma sát thay vì cơ chế hoạt động dựa trên chuyển động và va chạm vật lý có diễn ra ma sát như switch cơ học. Nhưng bạn cũng phải biết là có một số switch cơ cũng đạt ngưỡng 100 triệu lần nhấn phím cho nên xét về độ bền lý thuyết switch quang có thể ưu thế hơn nhưng về thực tế thì chưa chắc. 
Filco Majestouch 2SS dùng switch Cherry Speed Silver một trong các loại switch nhanh nhất hiện nay với điểm nhận phím cực thấp
5/ Tiếng ồn phát ra khi gõ phím: tùy cảm nhận
Nếu có dịp gõ thử một số bàn phím switch quang, bạn sẽ thấy tiếng ồn do chúng tạo ra cũng khá là lớn. Do thiết kế tiêu chuẩn của switch quang sẽ tạo ra âm thanh ồn và cảm giác rỗng, bọng. Nên mỗi lần nhấn phím có thể rất ồn ào. Cho tới hiện tại chỉ thấy có Razer Red Gen 2 là giải quyết được chuyện này (trên Razer Huntsman Mini). Vì các switch quang thế hệ mới này đã được đeo vòng giảm chấn, nhưng dù cho có như vậy thì Razer Red vẫn cho tiếng ồn khá lớn. Trong khi đó Switch cơ học phân chia thành nhiều dạng con khác nhau. Clicky được xem là ồn nhất nhưng tiếng ồn click clack của nó rất dễ chịu với một số người. Tactile thì ít ồn hơn thích hợp cho người gõ máy thích xúc giác. Còn linear nhất là các dòng con silent thì rất im lặng, phù hợp cho cả làm việc lẫn chơi game yên tĩnh do chúng cũng có đeo các vòng hãm thanh cao su. Không chắc ai ồn hơn ai nhưng ít nhất switch cơ học cho bạn nhiều lựa chọn tùy vào môi trường làm việc và sở thích.
6/ Độ phổ biến, dễ tìm, chắc chắn là switch cơ
Bàn phím cơ dĩ nhiên thông dụng hơn và ra đời sớm hơn nhiều so với bàn phím switch quang học. Trong khi đó chỉ có một vài hãng đưa ra các sản phẩm bàn phím switch quang, bản thân các thương hiệu làm ra switch quang cũng không nhiều (Razer là một trong những cái tên đầu tiên đưa switch quang vào các sản phẩm dòng chính của mình, ngoài ra còn có Logitech… nhưng chắc chắn không nhiều không phổ biến bằng một phần của switch cơ). Bàn phím quang cũng được thiết kế với một PCB kiểu khác hoàn toàn trong quá trình làm, nên chúng cũng không giống với bàn phím cơ hot swap thông thường. Chuyện này dẫn đến một hệ lụy tiếp theo là bàn phím quang hầu như rất khó để mod hoặc chơi custom. Đây là một “thiệt hại” lớn vì thú vui của dân chơi phím lâu năm chính là các màn tùy chỉnh độ phím này.
7/ Mod switch: switch cơ làm chuyện này từ rất lâu rồi
Switch cơ với bề dày phát triển của mình đã trở nên quen thuộc với cộng đồng hơn, khả năng mod, chỉnh sửa switch cơ vì thế cũng cao hơn hẳn. Bạn có thể tìm thấy rất nhiều hướng dẫn, tư vấn, công cụ, phụ kiện dùng để mod lại switch cơ như cách lube switch, đặt vòng hãm thanh… Trong khi đó hầu hết các switch quang có cấu trúc khác hoàn toàn. Về lý thuyết bạn vẫn có thể mod để thay đổi cảm giác gõ nhưng số lượng thiết bị, dụng cụ và các hướng dẫn làm hầu như rất rất ít.
LỜI KẾT
Công tắc quang học hoạt động dựa trên cơ chế kết hợp ánh sáng và các thành phần cơ học. Còn switch cơ lại được kích hoạt thông qua các tiếp xúc vật lý trực tiếp. Cho nên xét về tuổi thọ và tốc độ, lý thuyết, switch quang sẽ chiếm ưu thế hơn. Nhưng cuối cùng, switch là một phần của bàn phím, và thứ tạo nên linh hồn của một chiếc bàn phím chính là Cảm giác gõ. Nên nếu bạn là người gõ mày viết lách làm việc, hay chơi các game cần sự tinh tế, chậm mà chắc, switch cơ vẫn luôn là chân ái. Còn nếu bạn muốn tìm tới tốc độ siêu tới từng ms thì switch quang có thể là lựa chọn tuyệt vời. Tuy nhiên để quen với nó bạn sẽ phải tốn một thời gian đấy vì cảm giác gõ sẽ khá khác so với switch cơ truyền thống. Quyết định thế nào tùy ở bạn.