So sánh gọn: Tactile vs Linear vs Clicky switch, ai nên chọn switch nào, dùng để làm gì?

Chỉ nói về switch trên các bàn phím cơ thôi, muốn hiểu sâu rộng hết tất cả các khía cạnh của switch thì có tới cả ngày cũng không hết. Nếu bạn muốn tìm một bảng tóm tắt so sánh gọn tổng quan về switch, mời xem bài tổng hợp chia sẻ này.

Có bao nhiêu loại switch?

Nếu là người mới chân ướt chân ráo bước vào thế giới bàn phím cơ, bạn sẽ thấy khá rối. Dẫu biết switch là thành phần quan trọng nhất quyết định cảm giác và âm thanh gõ phím nhưng trên thị trường dường như đang có quá nhiều công ty sản xuất switch, rồi cả màu sắc, tên gọi, thuật ngữ dùng để nói về switch. Tuy nhiên nếu nhìn kỹ lại, xét riêng về switch cơ học, bạn chỉ có tổng cộng 3 LOẠI SWITCH:

• Tactile - Xúc giác - Có độ khấc nhỏ giữa hành trình nhấn phím kèm theo tiếng ồn vừa phải
• Linear - Tuyến tính - Thao tác gõ phím mượt mà và nhất quán với tiếng ồn nhỏ
• Clicky - Có một độ khấc rõ ràng giữa hành trình cùng với tiếng click clack khá lớn khi gõ phím.

SWITCH LINEAR LÀ GÌ? Các switch Linear chỉ tập trung mang lại cảm giác gõ mượt mà trơn tru, thao tác gõ nhất quá và rất ít tiếng ồn. Cái giá phải trả cho sự trơn mượt của linear chính là chúng không cho ra bất kỳ phản hồi xúc giác nào giữa hành trình nhấn phím. Vì vậy, nếu bạn là người không thích cảm giác có va chạm, lấc khấc dưới tay mình hoặc ghét các bàn phím cơ phát ra tiếng ồn, thích làm việc trong mọi trường yên tĩnh, switch linear là lựa chọn vô cùng lý tưởng. Dòng switch này cũng được khuyên dùng với các game thủ chuyên chơi game tốc độ vì nó hỗ trợ bạn bấm các tổ hợp phím một cách nhất quán, gọn gàng, tức thời, nhanh chóng mà không gặp bất kỳ độ cản nào từ khấc giữa phím. Cũng giúp tập trung chơi game tốt hơn vì ít phát ra tiếng ồn, nhất là với các bạn spam phím nhưng ngại ồn sẽ rất thích các dòng switch linear này. Nhược điểm của switch linear cũng đến từ sự trơn tru dễ dùng của nó. Nếu bạn mới chuyển sang dùng bàn phím cơ từ bàn phím thông thường, quá trình học hỏi làm quen với bàn phím cơ có thể sẽ hơi bị nhọc công. vì bạn không nghe được bất kỳ độ khấc nào nên có xu hướng bấm bottom-out (bấm lút phím), các ngón tay sẽ phải di chuyển nhiều hơn, sâu hơn, dẫn tới hơi khó chịu. Tất nhiên khi quen rồi, tay cảm nhận rõ ràng hơn các phím, tình trạng này không thành vấn đế. Nếu bạn đang có ý định dùng switch linear thì hai thương hiệu khuyên dùng là Cherry MX và Kailh (sản phẩm cloned từ Cherry MX Switch). SWITCH TACTILE LÀ GÌ? Switch tactile có thể xem là loại phổ biến nhất hiện này vì nằm ở giữa, dung hòa được cả ưu và nhược điểm của switch linear lẫn clicky. Switch tactile có đặc điểm là vẫn có độ khấc và va chạm xúc giác cùng tiếng click tương đối nhẹ trong mỗi lần bấm phím. Tactile switch vì vậy vừa có phả nhồi xúc giác khi nhập ký tự, lại vừa không quá ồn ào như clicky. Bạn luôn nhận thức được âm thanh đang phát ra và hiểu được ký tự vừa mới bấm xong, cho nên mỗi lần nhấn phím bằng bàn phím switch tactile bạn không cần quá lo về độ chuẩn xác kể cả khi bấm nhanh. Ai cũng có thể lựa chọn, bắt đầu với bàn phím cơ có switch tactile và có thể dùng nó linh hoạt ở nhiều nơi khác nhau vì tiếng ồn khá hạn chế trên các dòng switch này. SWITCH CLICKY LÀ GÌ? Clicky switch là loại switch luôn ta ra tiếng va cham xúc giác rõ ràng kèm theo âm thanh click clack khá lớn mỗi lần nhấn phím. Switch clicky săn, chắc khỏe, có âm thanh tách tách giòn giã vang lên một lần nhấn phím. Cảm xúc giác rất đã trên các đầu ngón tay, hạn chế tối thiểu tình trạng bấm nhầm và tạo nhiều cảm hứng làm việc. Tuy nhiên vì tiếng ồn quá to, clicky switch chỉ thích hợp làm việc chơi game ở nhà hoặc trong phòng làm việc riêng tư kín đáo. Tiếng ồn từ clicky switch cũng có khi khiến chính bạn mất tập trung, nhất là khi cần đọc kỹ các số liệu, thống kê, hay giao tiếp qua micro với đồng minh của mình. Lúc này âm thanh click click giòn giòn kia trở nên rất phiền phức. Âm thanh clicky trong clicky switch rõ ràng nghe rất phê, nhưng nó cũng chính là con dao hai lượng bạn cần cân nhắc khi chọn lựa bàn phím cơ.

Các yếu tố quan trọng nào cần quan tâm khi chọn loại switch bàn phím cơ?

Cuối cùng thứ bạn cần nhất nơi một bàn phím cơ chính là cảm giác gõ phím khi làm việc hoặc chơi game. Tùy vào mục đích và sở thích dùng, bạn sẽ đọc qua các mô tả chung, thông số chi tiết để đưa ra lựa chọn về loại switch. Nhưng nhìn chung bất cứ ai, dù mới bắt đầu hay dùng bàn phím cơ đã lâu, khi cân nhắc dùng dòng switch nào đều cần xem xét các yếu tố sau đây 1/ TUỔI THỌ SWITCH Bạn đã chấp nhận chi một món khá lớn (hoặc rất lớn) so với bàn phím màng từng dùng để mua một chiếc bàn phím cơ chất lượng đúng chuẩn. Dù là người thích đi theo các trào lưu hay là người hoài cổ, bạn sẽ luôn muốn chiếc phím cơ đó có tuổi thọ càng cao càng tốt. Một chiếc phím cơ đúng chất lượng, được thiết kế chỉnh chu chi tiết, dàn switch mạnh mẽ, lâu bền sẽ có thể có dùng tốt tới vài chục năm. Để đạt được độ bền và sự ổn định vượt trội như vầy, bạn sẽ cần có các switch đáng tin cậy bên dưới các phím. Cherry MX switch là dòng switch phổ biến nhất hiện nay, có tuổi thọ tầm 100 triệu lần bấm, được xem là switch cơ học bền bỉ nhất hiện nay. Các switch cloned Cherry MX thường có tuổi thọ thấp hơn, dao động từ 30 - 50 triệu lần bấm tùy thương hiệu, tùy dòng. Như đã đề cập trước đó, để xác định mức độ tin cậy của một công tắc, bạn cần xem công tắc đó được đảm bảo sử dụng trong bao lâu. Cherry MX được đảm bảo 100 triệu lần nhấn phím, vì vậy chúng có độ tin cậy cao. Các công tắc khác thường nằm trong phạm vi 50 triệu. 2/ LỰC BẤM Một thành phần quan trọng trong các switch tạo nên lực bấm chính là Lò xo. Lò xo nặng, dày hơn sẽ đòi hỏi lực bấm lớn, đồng thời cho ra lựa cản lớn hơn trên các đầu ngón tay, phù hợp hơn với người có thói quen bấm mạnh tay hoặc hay spam phím. Lò xo nhỏ hoặc nhẹ hơn sẽ cần lực gõ nhẹ, tốt hơn cho các đầu ngón tay, giúp đỡ mỏi và đỡ bấm gằn xuống, tốc độ gõ nhờ vậy cũng cao hơn một chút. Tuy luôn có các số liệu kỹ thuật về lực bấm của từng loại switch nhưng tốt nhất bạn nên bấm thử trên nhiều loại switch khi mua ở cửa hàng. Vì cùng với thiết kế lò xo, các thành phần khác cũng tạo nên cảm giác gõ khác nhau trên các switch. 3/ HÀNH TRÌNH PHÍM Travel Distance - Hành trình phím - là khoảng cách ngón tay bạn cần di chuyển cho mỗi lần nhấn phím. Đoạn đường này khác nhau ít nhiều tùy theo loại và kiểu switch bên dưới phím. Nhưng nhìn chung 2 loại switch có tổng hành trình ngắn thường rơi vào switch dòng Speed hoặc switch low profile. Lợi ích chung thường là mang lại cảm giác gọn gàng, nhẹ nhỏm và đạt hiệu sức gõ tốc độ cao hơn các dòng switch bình thường. Tuy nhiên các switch cơ dòng khác lại có khoảng cách di chuyển dài hơn làm cho cảm giác gõ vui vẻ, cảm hứng hơn. Cái nào cũng có lợi và nhược riêng, bạn cần cân nhắc kỹ tùy sở thích của mình.

Màu của các switch liệu có gắn với ý nghĩa đặc biệt nào đằng sau?

Mỗi loại switch trong 3 dòng kể trên đều được phân biệt theo màu sắc. Từ sau phát mình và thiết kế sáng tạo dựa trên các dấu chỉ màu sắc này của hãng Cherry, các thương hiệu cloned Cherry cũng sao chép cách thức đặt tên tương tự để mọi người không bị nhầm lẫn và không cần educate người dùng lại từ đầu. Có thể bạn vẫn chưa biết nhưng màu sắc của từng loại đều phản ánh một chi tiết đặc biệt trong thiết kế của switch. Cụ thể bao gồm:

• Switch RED: switch linear màu đó có khả năng kháng ánh sáng
• Switch YELLOW: switch linear có điện trở trung bình
• Switch BLACK: lò xo switch Black dày, mạnh nên cần lực bấm lớn
• Switch BROWN: switch tactile có điên trở trung bình
• Switch BLUE: switch clicky chịu lực nặng

Năm lý do nên chuyển sang dùng bàn phím cơ thay vì bàn phím màng thông thường

#1: Chất lượng và độ bền Thay vì một dàn nhựa bên dưới phím vưa tạo cảm giác phập phều khi gõ, đòi hỏi gõ chạm đáy và nếu bất kỳ phím nào hỏng, bạn phải thay một bàn phím thường mới. Thì trên các bàn phím cơ mỗi phím đều có chứa dưới đó một switch cơ học. Khi nhấn một phím, cảm giác phản hồi từ switch và các đặc tính đặc trưng về độ khấc, âm thanh, lực bấm từ các loại switch khác nhau sẽ mang lại cảm hứng gõ phím khác nhau, tác độn tích cực đến quá trình gõ phím làm việc chơi game Mỗi phím trên bàn phím cơ đều chứa một công tắc bên dưới. Công tắc bao gồm lò xo bên trong vỏ. Và với nhiều đặc tính khác nhau đó, bạn có vô vàn sự lựa chọn về cảm giác và âm thanh gõ nơi một bàn phím cơ chất lượng. 2/ N-Key Rollover Đây là khả năng nhận diện đầy đủ, chính xác khi bạn bấm cùng lúc nhiều phím ký tự. Tính năng này là bất khả thi đối với bàn phím cơ bình thường. Với đặc trưng này, khi dùng bàn phím cơ, bạn có thể bấm phím tốc độ hoặc gõ tốc ký, bấm tổ hợp phím chơi game không giới hạn mà vẫn đảm bảo hiển thị đúng đủ trên màn hình. 3/ Bàn phím cơ có thể custom theo ý Thay switch, đổi keycap, đổi plate, case và nhiều hoạt động custom thú vị khác đều có thể làm được trên bàn phím cơ, trong khi không thể với bàn phím màng. Chơi bàn phím cơ một thời gian đủ thành thạo và đủ kiến thức, bạn có thể tự tạo ra một chiếc bàn phím đúng ý cho riêng mình bằng cách tùy chỉnh các thành phần tương ứng từ ngoài vào trong.