Layout Dvorak có thật sự nhanh hơn QWERTY và có khó để học không?

Nếu bạn có từng tìm hiểu qua về các kỹ thuật gõ máy, chắc đã quen thuộc với cụm từ DVORAK. Trong một bài chia sẻ trước đây của /blog/ cũng đã có nói chi tiết về Lịch sử thú vị của các layout bàn phím. Theo đó, chúng ta đều biết bố cục thường thấy và phổ biến nhất trên thế giới hiện nay là QWERTY. Nhưng vì nhiều lý do, cả chính thống lẫn không chính thống mà nhiều người vẫn cho rằng có một hoặc một vài kiểu layout khác sẽ giúp người dùng gõ máy với tốc độ nhanh hơn layout QWERTY hiện tại. Và DVORAK là một trong các layout được đánh giá cao trong số đó.

Layout Dvorak là gì?

Dvorak được tạo ra bởi August Dvorak vào năm 1930. Trong đó các ký tự thường dùng được nằm trên home row, hỗ trợ cho việc gõ máy nhanh và tiện lợi hơn. Nguyên âm được đặt dưới bàn tay trái và một số phụ âm phổ biến (như d, h, t, n, s) được đặt dưới bàn tay phải. Trên layout Dvorak bạn có thể gõ nhiều từ mà tay không cần phải rời home row, như từ “adhesion”, “hunted” và “sound”…

Dvorak có nhanh hơn các layout khác kể cả QWERTY?

Nó phụ thuộc vào người dùng. Tốc độ cao nhất được ghi nhận trên thế giới ở layout QWERTY là 227 WPM trong khi trên layout Dvorak là 194 WPM. Nguyên nhân có thể là do con người đã quá quen thuộc với layout QWERTY, hầu như dành cả đời mình với kiểu layout này, từ bài học đánh máy vỡ lòng đến những tháng năm đi làm dài sau đó. Nếu Dvorak phổ biến như QWERTY thì có thể thế giới sẽ có một con số cao hơn ở người dùng layout Dvorak. Và quan trọng là hầu hết những người chuyển từ QWERTY sang Dvorak đều đồng ý một điều rằng: nếu họ dùng Dvorak từ khi còn nhỏ thì có thể họ sẽ gõ máy nhanh hơn hiện tại. Nên nếu bạn đang có ý định chuyển sang dùng thử kiểu layout này và không ngại quá trình học tập kéo dài do bố cục khá khác nhau, thì kết quả nhận được có thể sẽ khả quan hơn rất nhiều so với bạn nghĩ đấy. Dù không chứng minh được bằng số liệu về tốc độ gõ máy nhanh hơn hay không của Dvorak, nhưng chắc chắn là layout này sẽ giúp bạn thoải mái và tiện lợi hơn khi gõ phím (nếu đã thật sự quen). Khi gõ trên layout Dvorak, ngón tay của bạn chỉ cần di chuyển bằng 62% so với QWERTY. Bản đồ nhiệt bên dưới sẽ chứng minh rằng nếu bạn có các vấn đề nghiêm trọng về cổ tay và muốn tình trạng này đỡ hơn, thì chuyển sang dùng layout Dvorak có thể là một giải pháp tốt.
Bản đồ nhiệt khi gõ máy trên QWERTY layout
Bản đồ nhiệt khi gõ trên layout Dvorak

Chuyển sang Dvorak có thật sự nan giải?

Nếu bạn đang nghĩ tới việc thay đổi layout, hãy cứ thử. Và hãy kiên nhẫn với quá trình học tập một trật tự bố trí mới. Bạn cũng không cần phải mua một chiếc bàn phím cơ layout Dvorak, mà chỉ đơn giản là thay đổi từ layout QWERTY sang layout Dvorak trực tiếp từ tùy chọn trên máy tính. Bước tiếp theo là nên dùng một phần mềm để học cách gõ trên layout Dvorak này. Có thể tham khảo LearnDvorak.nl hoặc typingclub.com hoặc mục Dvorak trong trang typing.com. Và một khi quyết định thay đổi, để làm quen với Dvorak nhanh nhất, bạn nên loại bỏ hoàn toàn những thói quen, các trình tự related đến QWERTY (như dán kín các ký tự layout cũ trên bàn phím hiện tại, không nghĩ về layout cũ khi đang làm quen với Dvorak…).
Bạn có thể không cần phải mua một chiếc bàn phím Dvorak để học layout mới này Một trong những lo lắng lớn nhất của người dùng khi muốn dùng Dvorak chính là: họ liệu có đánh mất tốc độ gõ hiện đang có trên QWERTY layout và nếu phải dùng máy tính chỗ khác hay của người khác thì liệu có còn gõ được nữa không? Bạn có thể không tin, nhưng thực nghiệm đã chứng minh rằng mọi việc diễn ra theo quy trình hai giai đoạn sau:

• Giai đoạn 1: khi bạn bỏ QWERTY sang một bên và bắt đầu tập làm quen với Dvorak: trong giai đoạn này mọi sự tập trung của đôi tay và não bộ sẽ dồn sang cho Drovrak. Não được ra lệnh phải làm quen với một layout mới nên hầu như bạn sẽ lúng túng khi gặp lại QWERTY, không thể có tốc độ gõ như trước kia.
• Giai đoạn 2: khi bạn đã toàn tâm toàn ý làm quen và quen thuộc hoàn toàn với Dvorak, một cách tự nhiên, những trí nhớ và phản xạ có điều kiện trước đây có với layout QWERTY sẽ quay lại. Bạn sẽ vẫn có thể gõ nhanh lại như ban đầu trên các layout QWERTY và nay lại có thêm một kỹ năng mới để có thể gõ khá nhanh trên layout Dvorak.

Quá trình này diễn ra hơi khó nhọc cho giai đoạn một, và dễ dàng hơn cho giai đoạn hai. Nó tương tự như khi bạn học hai ngôn ngữ vậy. Tiếng Anh đã thuần thục. Ví dụ học thêm tiếng Ý, đôi khi bạn thấy mình bị nhầm lẫn từ nay qua từ kia, trong câu nói tiếng Ý đôi khi xen lẫn câu tiếng Anh. Nhưng khi đã thật sự nói khá rành tiếng Ý, bạn sẽ tự nhiên bật ra câu nói hoàn chỉnh mà không có bất kỳ nhầm lẫn nào giữa hai ngôn ngữ. Kết luận Hầu hết những người đang dấn thân và việc học hỏi, trải nghiệm và quen dần với Dvorak đều có chung mục đích là muốn thử một tốc độ gõ khác, muốn cải thiện tình trạng mỏi cổ tay cho lợi ích lâu dài, muốn thử thách mình hoặc muốn nghiên cứu chuyên sâu về các công cụ gõ máy. Dù cho là ý tưởng nào thì việc làm quen quả thật không đơn giản, thậm chí rất dễ làm nản lòng. Những lúc đó bạn cần nhớ: Dvorak không phải khó làm quen và khó dùng, mà chỉ vì chúng ta đã làm quen với QWERTY từ khi còn rất bé khi não vẫn còn đang vận động mạnh cho quá trình học tập. Và một khi đã bắt đầu, hãy tập cho triệt để. Ký ức về QWERTY sẽ vẫn còn đó, bạn chỉ có thêm chứ không bị bớt đi chút nào đâu.