Có một thời hầu như mọi bàn phím đếu sử dụng công tắc cơ học riêng dưới mỗi phím, nhưng dù cho nguyên liệu sản xuất có giảm đi, công nghệ có tân tiến hơn thì các bàn phím loại này vẫn quá đắt so với túi tiền đại chúng. Nên người ta bắt đầu nghiên cứu và đi đến nơi gọi là “Công nghệ màng” (membrane keyboard), thì mọi thứ thật sự thay đổi chóng mặt. Trong khi nhiều người cảm thấy ổn, và hoàn toàn hài lòng với bàn phím mỏng tang, phím thấp và kích cỡ nhỏ gọn, thì nhiều người lại cảm giác nuối tiếc cảm giác chạm sâu vào bàn phím và nghe tiếng gõ tách tách đều đều vang lên khi dùng máy tính. Một số công ty đã đáp ứng được cảm giác trống vắng này và cho ra đời loại bàn phím chuyển đổi cơ học (Mechanical Swtich Keyboard), với giá cả phải chăng hơn, nhưng mang lại cảm giác tương tự như bàn phím “thuần cơ học” trước đây. Ban đầu loại Mechanical Switch Keyboard chỉ nhắm vào nhóm khách hàng hoài cổ và thích cảm giác của bàn phím xưa cũ, nhưng dần rồi dân chơi game trở nên nghiện loại bàn phím này vì tất cả những xúc- cảm- giác và hiệu quả nhanh nhạy mà nó mang lại trong quá trình bấm tổ hợp phím chơi game. Ngay cả các lập trình viên và người chuyên làm công việc gõ máy cũng dần dần thích thú với bàn phím cơ kiểu này do cảm giác “đã” tay và kích thích năng suất làm việc. Ngoài những yếu tố trên thì còn có thêm ba lý do lớn mà bạn có thể cần suy nghĩ đến việc chọn mua bàn phím cơ: Bàn phím cơ còn giúp bạn giảm thiểu lỗi chính ta khi gõ máy: Bàn phím cơ với cấu tạo đặc biệt của từng loại công tắc và độ cao nhất định của profile keycap, nếu dùng quen bạn sẽ nghiện cảm giác “có chiều sâu” khi gõ phím, các phím cũng bật ra và bật lại dễ dàng nhanh nhạy, điều này giúp giảm thiểu nguy cơ gõ lắp hai lần trên cùng một phím (nguyên nhân chính của lỗi chính tả trên máy tính). Không cần bàn cãi về độ bền: Bàn phím cơ sẽ bền hơn bàn phím có sẵn. Tùy thuộc vào loại keycap và switch trên bàn phím cơ bạn mua mà tuổi thọ có thể kéo dài lên đến 100 triệu lần nhấn phím, vượt quá xa so với bàn phím màng. Ngoài ra vì công tắc vận hành cơ học, nên một phím bị hư công tắc bạn có thể thay công tắc mới mà không ảnh hưởng quá nhiều đến các phím hàng xóm. Nhưng dùng bàn phím cơ thì nhớ phải vệ sinh bảo trì kỹ, thi thoảng lấy ra úp ngượt lau chùi hắn một lần để đừng đóng bụi đóng bẩn hoặc có các vật thể lạ chui vào phía trong làm rỉ sét một số bộ phận trong công tắc. Ngoài cảm giác mạnh khi gõ phím, âm thanh mỗi phím phát ra, thì bàn phím cơ còn làm cho bạn cảm thấy mình hoài cổ. Nếu bạn đủ lớn để trải qua thời niên thiếu với bộ bàn phím của IBM Model M hoặc Bàn phím mở rộng của Apple thì bạn sẽ hiểu mình nhớ cảm giác khi gõ phím máy tính như thế nào. Còn nếu bạn trẻ hơn, sinh ra ở thời laptop nở rộ, thì việc dùng bàn phím cơ có thể xem như một cách thể hiện gu chơi chất của mình. Nói đi thì cũng nói lại, với một số người tiêu dùng thì tất cả những lý do trên không có ý nghĩa, đối với họ bàn phím cơ quá nặng, quá cồng kềnh, góc cạnh, quá ồn ào, và đắt hơn so với bàn phím màng. Nhưng với những ai đã trót yêu bàn phím cơ thì chỉ cần thử một lần, bạn sẽ rơi vào ma trận của những tiếng gõ lách tách không ngừng.
Cách chọn bàn phím cơ phù hợp
Tìm ra được bàn phím cơ phù hợp giống như tìm người bạn đời, ngoài lý do cảm tính còn có lý do lý tính. Thật ra cũng có nhiều đắn đo khi mua bàn phím cơ, nhưng một khi đã “quán triệt” tư tưởng về sự khác biệt với bàn phím có sẵn, thì bạn đã đi được 50% quyết định. 50% còn lại thì phải tự trả lời những câu hỏi sau để bấm nút “mua”: Câu hỏi đầu tiên: Mua bàn phím cơ để làm gì? Chơi game/ Gõ chữ/ Cả hai/ Hay là một công việc gì khác (như thiết kế đồ họa…) Dòng bàn phím cơ Rosewill RK-9000 cho phép bạn chọn loại switch trước khi quyết định loại keycap. Nên đây là dòng bàn phím khá linh động với các mục đích sử dụng và ngân sách khả thi. Cao hơn một chút là dòng bàn phím Ducky, Das hoặc Razer Blackwidow, Majestouch (Filco) cũng với tùy chọn Swtich nhưng với giá thành cao và độ bền cao hơn. Câu hỏi thứ hai: Kích cỡ bàn phím cơ bạn nghĩ mình muốn mua là bao nhiêu? Kích thước nguyên/ Tenkeyless/ Gọn nhẹ (Compact)/ Hay một kích cỡ customized nào khác? Kích cỡ đầy đủ chuẩn là thường thấy nhất với tất cả các phím cần thiết để gõ máy. Nhược điểm là kích cỡ lớn và cồng kềnh, cũng hơi khó khi phải vươn tay ra xa một tí để gõ các phím ít thông dụng trên bàn phím. Tenkeyless TKL về cơ bản là bàn phím 80%, loại này không có miếng đệm, không có bảng số (nhưng vẫn còn một hàng số), kích cỡ nhỏ hơn gọn gàng hơn. Ngoài ra còn có cỡ customized theo sở thích riêng (thường chia theo tỉ lệ 60%, 65% hay 75%). Một bảng 60% chỉ có chữ, hàng số và các phím chuyển đổi, không có phím mũi tên vị trí, không có hàng F và phím số riêng. Cho nên khi dùng bạn sẽ cần bấm tổ hợp phím thay thế, ví dụ như mũi tên sẽ là Fn + WASD hoặc Fn + JIKL. Ưu điểm chính là nhỏ gọn tiện bấm tiện dùng một khi đã quen tay. Bảng 65% hiện tại đang đốn tim dân nghiện bàn phím cơ. Một số người còn tự lắp ra từ A-Z một bàn phím cơ 65% cho riêng mình. Với kích cỡ này, bạn có một bàn phím nhỏ hơn TKL, nhưng có các phím mũi tên và một vài phím chức năng khác như Xóa, lên xuống trang… đây là lựa chọn cân đối giữa TKL và 60%, vừa gọn nhẹ nhưng lại không gây bất tiện khi phải bấm tổ hợp phím thay thế. Còn có thêm một loại bàn phím siêu nhỏ 40%, chỉ có các phím Alpha, và một vài phím chỉnh sửa. Đây là kích cỡ bỏ túi và thường bạn phải dùng tổ hợp hai phím chức năng để có được một phím thay thế. Vì siêu nhỏ nên nếu đã dùng quen thì thật sự rất tiện và dễ thương. Câu hỏi thứ ba: Bạn hoặc những người xung quanh có kỵ tiếng ồn không? Có một bàn phím cơ trong phòng tương tự như có một con voi trong phòng vậy, nó to lớn ồn ào và thu hút sự chú ý của mọi người xung quanh. Tùy thuộc vào loại công tắc được chọn, bàn phím cơ hiện đại có thể yên tĩnh như bàn phím màng hoặc ồn ào hơn một chút tương tự như bàn phím cơ hồi xưa. Nhưng nhìn chung thì 80% bàn phím cơ là ồn, không bàn cãi gì hơn! Nhìn chung thì dòng bàn phím cơ RAzer BlackWidow Ultimate yên tĩnh hơn là các loại bàn phím cơ khác như Das Model Professional Câu hỏi thứ tư: Bạn thích độ nặng và độ sâu của phím thế nào? Câu hỏi thứ năm: Có thích bàn phím cơ có gắn thêm các phụ kiện như đèn, manual keycaps không? Câu hỏi thứ sáu: Bạn thích loại keycap màu nào? Đen/ Trắng/ Nhiều màu sắc/ Hay keycap có hình dáng đặc biệt được tạo hình thủ công? Và bạn cũng phải hiểu là trả lời sáu câu hỏi trên cũng chưa chắc đã ra được quyết định tốt nhất. Không có cái nào là tốt nhất, chỉ có phù hợp nhất với thời điểm và nhu cầu hiện tại mà thôi. Bàn phím cơ như chúng ta biết, tạo ra cảm giác rất “đã” với sự va chạm xúc giác khi gõ nhờ vào công tắc và độ sâu của mỗi phím, cộng thêm là độ nhanh nhạy khi vận hành các phím đôi phím ba, và âm thanh tách tách không lẫn vào đâu được rất kích thích khi gõ gõ trên máy. Có rất nhiều loại bàn phím cơ, với những thành phần cấu tạo, hình dáng và màu sắc khác nhau, nên bạn sẽ có hàng tá cách phân biệt để lựa chọn. Cũng khá là khó nhằn đấy. CÁCH CHỌN MỘT BÀN PHÍM CƠ THEO TỪNG THÀNH PHẦN TẠO NÊN NÓ Chọn một bàn phím cơ tối ưu cho bản thân sẽ khởi động bằng việc chọn từng thành phần riêng lẻ như thế nào. Vì bản chất bàn phím cơ là sự kết nối tương thích của các thành phần cơ học tạo nên nó. Những phần bạn cần để tâm tới sẽ gồm: Bảng mạch chính (PCB) & vỏ ngoài Switch Keycaps Trong khuôn viên bài viết này, sẽ giới thiệu một số loại hiện đang phổ biến trên thị trường của mỗi phần nhỏ trong bàn phím cơ. Còn ráp nối lại, chọn lựa ra sao cuối cùng quyết định là ở bạn. Bước 1: Để chọn bảng mạch chính PCB phù hợp, bạn sẽ cần biết mình muốn dùng kích cỡ bàn phím nào? Sau khi chọn được kích thước tối ưu, hãy nói với nơi bán hàng và họ sẽ đưa ra cho bạn một số lựa chọn PCB và vỏ ngoài tương thích với cỡ đó. Bước 2: Chọn switch Sau khi đã chọn được kích cỡ quen thuộc, PCB và vỏ ngoài tương ứng, bạn sẽ muốn biết mình cần “cảm thấy” như thế nào khi gõ phím, đó chính là kiểu switch đang muốn tìm. Có nhiều loại switch khác nhau cho bàn phím cơ (bao gồm cả lò xò, Alps và Topre) nhưng công tắc Cherry MX có thể được xem là thông dụng nhất. Trong CherryMX lại có nhiều loại nhỏ, mỗi loại có một lực bấm và một cách kích hoạt khác nhau. Một số là clicky (xanh dương xanh lá), một số là linear (đen và đỏ), số còn lại là xúc giác (nâu), trong mỗi loại lại chia thành phiên bản nặng và nhẹ hơn. 
Không ai có thể chọn dùm bạn loại switch phù hợp ngoài bạn. Chỉ có một lưu ý cho bạn là: người đánh máy nặng có xu hướng dùng công tắc Tacticle và Clicky. Nếu thử và thích công tắc Tacticle bạn có thể thử thêm công tắc Topre (giá cao hơn). Và một khi đã yêu Topre thì từ giờ bạn sẽ phải bỏ nhiều tiền hơn đầu tư cho bàn phím cơ của mình. Cũng có một cách nữa là bạn có thể dùng kết hợp vài loại công tắc trong cùng một bàn phím cơ. Ví dụ những phím cực yêu thích thường dùng thì xài Cherry Clicky/ taticle, những phím ít dùng hơn thì dùng linear… Miễn sao cảm thấy thoải mái là được. Bước 3: chọn keycaps Cũng có một vài quy tắc chung như bạn phải để ý tới chất liệu nhựa của phím, độ sâu độ nghiêng (profile keycap), màu sắc cách điêu khắc ký tự trên mỗi phím như đã đề cập ở bài Keycaps. Nhưng nhìn chung lựa chọn keycaps đa phần dựa vào nhu cầu và sở thích cá nhân. Về vật liệu keycap, có hai loại chính là ABS và PBT. Keycap PBT thường có độ đàn hồi cao hơn một chút so với ABS, không bị bào mòn và dùng lâu sẽ sáng bóng lên. Nhược điểm duy nhất là đắt hơn ABS. Về cách in/ điêu khắc của keycap: cũng ảnh hưởng tới độ hao mòn của bàn phím sau một thời gian dùng. Công nghệ in Double shot được xem là chàng trai vàng trong làng keycap, ký tự được in ngay giữa lòng phím, nghĩa là dù phím có mòn cỡ nào thì ký tự cũng không bay mất. Một cách điêu khắc khác cũng tốt và cũng giảm thiểu hao mòn là nhuộm thăng hoa. Và nếu có thể thì tránh chọn các keycap in laser, keycap loại này có thể bay mờ ký tự trong vòng hơn một năm dùng. Một số dân chơi bàn phím cơ thứ dữ còn chọn keycap không có in ký tự, để tránh đầu khỏi lăn tăn nghĩ tới lúc ký tự bị bay màu (với điều kiện là gõ máy đã thành phản xạ tự nhiên, tất cả ký tự và trật tự của chúng trên hàng phím đã nằm lòng trong đầu bạn). Về độ sâu/ nghiêng (profile keycap) thì cũng đã có một bài viết nói sâu hơn về chuyện này. Khi bạn chọn profile keycap, cách tốt nhất là đặt lên bàn và dùng thử, gõ liên tục trong vòng nửa tiếng đến một tiếng để xem đôi tay mình thật sự hợp với profile nào, cái nào thoải mái, cái nào khó chịu và gây mỏi tay thì nên tránh, đừng nghĩ là dùng một thời gian mình sẽ quen, cảm giác mệt mỏi chỉ tăng lên thôi chứ không quen được đâu. Kết: chọn từng thành phần như cách này có thể cho phép bạn tùy chỉnh theo sở thích riêng và túi tiền hiện có của mình. Một số người thích kiểu này vì họ ngoài chọn còn có thể tự build up một bàn phím theo chuẩn của riêng mình, tự lắp ráp từ A-Z để bàn phím cơ của mình chỉ là duy nhất không có cái thứ hai. CHỌN BÀN PHÍM CƠ CÓ SẴN NHƯNG TÙY CHỌN LẠI THEO SỞ THÍCH Bạn không muốn tự ráp, chỉ muốn mua một bàn phím cơ có sẵn nhưng vẫn muốn tự tùy chỉnh bảng keycap của mình để tạo ra bàn phím độc nhất vô nhị?
- Đầu tiên bạn nên chọn một loại bàn phím cơ có thể điều chỉnh để sau này thay đổi các bộ phận riêng rẻ. Lưu ý để làm việc này ít nhất bạn phải biết cách hàn hoặc dùng bộ dụng cụ DIY như của KBDfans (gồm một bảng DIY của một số loại bàn phím built sẵn nhất định kèm với phí 17 USD để lắp ráp các phím tùy chọn)
- Hầu hết các bàn phím built sẵn dùng công tắc MX có thể tùy chỉnh được, còn nếu bạn dùng Topre thì vô phương, bạn sẽ phải dính với nó mãi mãi.
- Và nếu đã đầu tư đến mức tùy chỉnh switch thì có thể bạn sẽ nghĩ đến thay đổi keycap có sẵn bằng một số loại phím màu sắc, hình dạng đặc biệt quái. Có hẳn một vài trang web chuyên về nghệ thuật điêu khắc keycaps, điêu khắc bằng máy, bằng tay, có tính trang trí hoặc không, có hẳn những bộ keycap theo theme: mùa, thức ăn, siêu anh hung, cartoon, anime… tất nhiên với giá không rẻ chút nào, nhưng đổi siêu cute và độc nhất không trùng lặp.
CHỌN BÀN PHÍM CƠ BUILT SẴN Có rất rất nhiều quảng cáo và thông điệp hào nhoáng related tới bàn phím cơ, với giá thành rẻ, tiện dụng và xinh đẹp, nhưng ẩn sau đó là hàng loạt những điều kiện related tới phần mềm, chưa kể là các bàn phím bóng bảy này có thể dùng loại công tắc sản xuất hàng loạt kém chất lượng. Bạn nên nhớ tới những cái tên tiêu biểu trong làng phím cơ như Cherry, Gateron, Kailh. Và sau đây là đánh giá sơ bộ một số bàn phím cơ built sẵn: 1/ Bàn phím WASD: có loại TKL và 60%. Đây là một bảng nhỏ tuyệt vời với các lớp lập trình và vỏ nhôm siêu bền. WASD có đầy đủ các công tắc Cherry, kèm theo một số công tắc tùy chọn của Zealio và MOD, kết hợp này thật sự là hiếm trong các bang phím built sẵn. 2/ RANTOPAD: dùng kích cỡ TKL với công tắc GAteron. Loại này rẻ hơn một chút so với các loại dùng công tắc Cherry, nhưng hiệu quả mang lại và độ bền cũng không thua kém bao nhiêu. Các bàn phím cơ Rantopad có giá dưới 100 USD. 3/ Dòng QUICK FIRE của Cool Master: cũng có kết cấu chắc chắn, tiện dụng và thoải mái, với giá dưới 100USD/ bàn phím. 4/ Dòng bàn phím MAGICFORCE 68: là bảng cỡ 65%, có giá khoảng 60-70 USD, dùng công tắc GAteron hoặc Cherry tùy chọn. Bàn phím này là lựa chọn căn bản tuyệt vời cho những người mới thử dùng bàn phím cơ, giá tiền phải chăng và hiệu quả tương đương với các hiệu khác. BẢNG LIỆT KÊ MỘT SỐ BÀN PHÍM CƠ BUILT SẴN CỦA NĂM 2019 KẾT: Dù cho chọn bàn phím cơ theo cách nào thì nguyên tắc cơ bản vẫn là nhìn vào các thành phần chính tạo nên một bàn phím cơ gồm Switch, keycap và hiện nay là đèn. Thử dùng và chọn, bạn sẽ biết được đâu là bàn phím cơ thích hợp nhất với mình. Chúc bạn may mắn.