Cách nào để cải thiện yếu tố truyền động và vòng đời của các Tacticle switch trên bàn phím cơ

Với số đông người, bàn phím cơ phải đồng nghĩa với cảm giác gõ tốt và rõ nét, với độ phản hồi xúc giác cao. Đó là cách chỉ gián tiếp về Tacticle switch nói chung. Tacticle switch có thể có âm thanh lớn (như kiểu của Cherry MX Blue) hoặc nhỏ (như Cherry MX Brown), nhưng đều có điểm chung là có hành trình dài hơn và có một điểm khấc ngay giữa hành trình, khác hẳn với linear switch. Hành trình phím dài với điểm truyền động cũng dài khiến cho tốc độ gõ và độ nhạy phím phần nào thay đổi theo hướng chậm lại so với các bàn phím dùng dòng switch linear hoặc speed. Vậy thì có cách nào để vẫn giữ được các switch tacticle đang dùng nhưng cải tiến được các yếu tố Truyền động, từ đó thay đổi vòng đời của chúng được không? Nhiều người, kể cả các kỹ sư, vẫn hay cho rằng để chọn switch phù hợp cho nhu cầu của mình, chỉ cần nhìn vào các thông số trên bao bì. Nhưng sự thật đã chứng minh rằng như thế chưa đủ. Khi chọn Tacticle switch thì khả năng Truyền động và Vòng đời sẽ phụ thuộc vào các yếu tố quan trọng này:

1/ Cải thiện các yếu tố truyền động

Một trong những điều đầu tiên cần phải hiểu về các Tacticle switches là Giá trị và Giới hạn của các thông số liên quan đến Lực truyền động (Actuation force), chúng được tính theo công thức Tỉ lệ click sau đây: Tất cả các Tacticle switches đều có đặc tính Lực truyền động có thể được đại diện bằng Tỉ lệ nhấp. Theo công thức này thì Tỉ lệ đó phụ thuộc vào điểm truyền động và lực tiếp xúc. Click ratio cao cho cảm giác chuyển đổi sắc nét hơn. Đoạn đường di chuyển và độ lệch (deflection) của switch cũng có ảnh hưởng đến một phần cảm giác bấm chung của loại switch này. Thông số về Lực truyền động và quãng đường ấn phím bạn có thể dễ dàng tìm thấy trên thông tin sản phẩm. Đó là khởi đầu căn bản tốt để tìm hiểu về loại switch phù hợp. Nhưng chúng ta cần phải luôn nhớ là cảm giác bấm lý tưởng của bàn phím sẽ thay đổi tùy theo cách chúng ta dùng nó. Ví dụ: Các thiết bị điện tử tiêu dùng di động thường sẽ dùng các tacticle switch có độ sắc nét cao, tương ứng với Click ratio cao và khoảng cách di chuyển ngắn nhất có thể. Trong khi đó các tacticle switches dùng cho hệ thống trên xe ô tô thường có Click ratio thấp hơn và đoạn đường di chuyển của stem dài hơn để hạn chế các hành động vô thức, vô ý khi đang lái xe. Nói chung, mỗi ứng dụng điện tử sẽ cần sự cân bằng khác nhau giữa các Lực tác động và Đoạn đường di chuyển (Actuation Force vs Travel Distance). Yếu tố đầu tiên Dialing sẽ cần được xem xét trên mối tương quan giữa Lực truyền động và Quãng đường di chuyển. Và một trong những lỗi kỹ thuật phổ biến nhất khi chọn lựa switch cho cảm giác gõ lý tưởng nhất chính là: cố gắng chọn một tacticle switch dựa trên thông số đơn thuần mà không đặt vào tình huống ứng dụng và thói quen sử dụng của bản thân với bàn phím. Bí quyết cho bạn khi chọn mua bàn phím cơ Tacticle switches là:

• Chọn lọc ra một danh sách các bàn phím chính hãng đang phổ biến dùng loại switch tacticle.
• Xem review chi tiết từ người dùng, nếu hãng hoặc người dùng nào có các chart hoặc so sánh các cảm giác gõ giữa model này và model khác thì càng tốt.
• Sau đó thử trên tay xem cảm giác gõ thực hư thế nào
• Và cuối cùng hẵng chọn lựa một cái cho mình.

2/ Cải thiện tuổi thọ (độ tin cậy)

Một switch cho cảm giác gõ tốt sẽ không có ý nghĩa gì nếu nó không có tuổi thọ và độ bền đáng tin cậy. Những loại switches tốt nhất đã được đo lường và cho thấy chúng có thể đạt đến tuổi thọ 100 triệu lần bấm. Và cũng giống như các yếu tố truyền động, vòng đời của tacticle switch được đo lường dựa trên các thông số có sẵn của switch. Nhưng làm sao để tối ưu hóa được tuổi thọ, như những gì chúng ta có thể đo lường được bằng thông số? Các switch tacticle trên thực tế sẽ cho tuổi thọ rất khác nhau tùy thuộc vào:

• Chất lượng sản xuất
• Khả năng chống bụi và các chất ô nhiễm khác
• Khả năng chống thấm, chống độ ẩm và thay đổi nhiệt độ môi trường

Nếu làm ra được loại switch có các khả năng trên thì tuổi thọ của tacticle switch hẳn sẽ tăng lên rất nhiều, tối đa lên được như con số đo lường từ các thông số.

Tăng tuổi thọ tacticle switch bằng các màng IP 67

Một trong số những kỹ thuật tiên tiến để đạt được độ bền cao nhất cho các tacticle switch là phải đáp ứng các tiêu chí của IP 67. Các switch hiện đại ngày nay hầu như đều đạt tiêu chí này. Và tất nhiên kỹ thuật nào cũng có những mặt trái. Mang lại khả năng chống bụi bẩn và các chất ô nhiễm, thì đổi lại tacticle switch sẽ bị thay đổi một chút về cấu tạo: có một liên kết tạo ra giữa màng silicone đàn hồi với switch và giữa vòm kim loại bên trong với nút truyền động bên ngoài (như hình). Cấu trúc này có tác dụng “niêm phong” switch chống bụi bẩn xâm nhập nhưng sự xuất hiện của màng silicone sẽ làm cảm giác bấm của tacticle switch trở nên ít sắc sảo hơn. Nếu so sánh giữa hai tacticle switches có lựa bấm giống nhau, một không có màng, và một có màng IP 67 thì loại có màng bảo vệ khi bấm phím sẽ cảm giác hơi xốp mềm hơn một chút. Nếu cảm thấy cảm giác gõ vẫn hoàn toàn chấp nhận được thì màng IP 67 vẫn là một phương pháp đơn giản, dễ làm và mang tính hiệu quả cao, cho ra các dòng tacticle switch có tuổi thọ cao hơn nguyên gốc rất nhiều.

Tăng tuổi thọ bằng phương pháp dùng laser

Còn nếu vẫn theo đuổi cảm giác gõ tuyệt vời mà tacticle switches mang lại, chấp nhận thời gian sản xuất dài với giá thành cao hơn một chút, thì gần đây nhất một kỹ thuật tiên tiến vừa được cấp bằng sáng chế để tăng tuổi thọ tacticle switch. Trong đó tia laser sẽ được dùng để hàn một lớn màng mỏng bằng nylon lên bộ actuator của switch. Phương pháp này rõ ràng có nhiều lợi thế hơn cách dùng màng IP 67 truyền thống trong việc giữ được cảm giác gõ gần đúng với bản tacticle switch gốc và giảm thiểu tải cho toàn bộ cấu trúc switch (chỉ phải gánh thêm một màng nylon so với phương pháp IP 67 là switch phải gánh thêm cả màng nhựa). Ưu điểm vượt trội cụ thể của phương pháp laser so với màng IP 67:

• Duy trì cảm xúc giác rõ nét khi bấm phím. Màng nylon hàn laser ảnh hưởng hầu như không đáng kể đến các yếu tố truyền động (điểm truyền động và lực truyền động), chỉ trong khoảng +/- 2% so với bản gốc (như đồ thị so sánh chuyển động khi bấm trước và sau khi có màng nylon hàn laser).
• Switch không phải gánh tải nhiều vì trọng lượng thật của màng nylon là rất nhỏ so với màng nhựa IP 67, và cũng không đáng gì so với độ chịu lực của các thành phần bên trong switch, nên không làm ảnh hưởng gì đến độ bền của cấu tạo.

Và đi kèm với hai ưu điểm nổi trội đó là hai nhược điểm lớn của phương pháp laser này:

• Độ bền và tuổi thọ của màng nylon hàn laser này không cao bằng màng nhựa IP 67. Nên đến một thời điểm nào đó bụi bẩn và chất ô nhiễm sẽ lọt vào switch mà bạn không hề được báo trước.
• Giá thành sản xuất sẽ cao hơn so với phương pháp màng IP 67 truyền thống, dẫn đến giá thành sản phẩm dùng các switch loại này sẽ cao hơn.

KẾT LUẬN Tacticle switch luôn là điểm nhấn và là loại switch phổ biến nhất, không chỉ trong các bàn phím cơ mà còn trong các thiết bị công nghệ hiện đại khác. Các kỹ sư luôn nỗ lực từng ngày tìm kiếm các công nghệ kỹ thuật mới đề cải thiện yếu tố truyền động và tuổi thọ cho tactile switch. Và dường như phương pháp nào cũng đều có những ưu nhược điểm nhất định. Tùy theo thiết bị đang dùng switch và mục đích của người dùng mà nhà sản xuất sẽ lựa chọn phương pháp khác nhau cho sản phẩm của mình. Nhưng dù cách nào đi nữa, thì việc cải thiện kỹ thuật qua từng ngày luôn mang đến lợi ích cho người dùng cuối cùng. Chúng ta luôn là người được thừa hưởng những thành quả tốt nhất. May mắn là như vậy.