Chỉ cần nói tới bàn phím cơ đã ngay lập tức nghĩ tới độ đa dạng và phức tạp của từng món chi tiết trong đó. Nói riêng keycap thôi đã là một vấn đề lớn. Có rất nhiều kích cỡ bàn phím, layout, profile keycap khác hau trên thị trường. Và trong cùng một loại như vậy lại có vô số các biến thể khác nhau. Khi thì các phím modifier nhỏ hơn bình thường, phím shift trái đặc biệt, phím cách to quá khổ, phím enter có hình dáng lạ, Cho nên muốn gọi là chơi keycap chuẩn thật ra là rất khó nhằn. Quan trọng trước tiên bạn phải hiểu và tìm được bộ/ chiếc keycap phù hợp và đúng với chiếc bàn phím của mình. Ngoài việc kiểm tra thông số chi tiết như:
- Kích cỡ bàn phím và số lượng phím chi tiết trên đó
- Xác định profile keycap đang dùng
- Và nắm vững nguyên tắc chọn keycap đúng cho bàn phím cơ
Và một số thông tin bổ sung cũng cần thiết sau đây:
Đơn vị đo kích thước của bàn phím: the Unit (u)
Đầu tiên, tất nhiên chúng ta phải biết cách đo kích cỡ bàn phím của mình. Trong bài trước về kích cỡ và số phím trên layout bàn phím cơ fullsize chuẩn, mặc dù đã có liệt kê rất chi tiết các phím và thông số đi kèm. Nhưng tự đo vẫn là cách tốt hơn vì có rất nhiều chiếc bàn phím không đi theo chuẩn chung. Kích thước của các keycap được đo bằng đơn vị Unit (viết tắt là ‘u’). Một phím alpha tiêu chuẩn bình thường có kích thước 1u. Keycap có kích thước 2u sẽ dài gấp đôi phím 1u. Nhưng nếu đơn giản vậy thì đâu phải đau đầu. Có hẳn một loạt các keycap có kích thước lẻ khó hiểu như 6.25u?!? (really), đây thật ra là các phím có chiều dài 6 lần kích cỡ chuẩn phím 1u và cộng thêm 1/4 chiều dài của 1u nữa. Thành ra việc lựa chọn keycap phù hợp chưa gì đã thấy rối rắm hơn rồi.
Bàn phím của bạn đang dùng layout gì?
Không đâu xa, chỉ cần gõ vào dòng search kích cỡ bàn phím ngay trên trang này là sẽ có hàng loạt những bài viết banphimco đã chia sẻ trước đây khi nói về layout bàn phím cơ. Layout đầy đủ gồm kiểu sắp xếp + kích cỡ. Ví dụ: ISOfullsize104 key. Nghĩa là bàn phím đang dùng layout ký tự ISO cỡ fullsize có 104 phím.
- Ngắn gọn về layout ký tự thì có ISO/ ANSI và JIS là phổ biến nhất
- Còn về kích cỡ thì rất đa dạng, muốn cỡ nào cũng có nhất là với các custom keyboard. Nhưng phổ biến nhất là Fullsize/ 75%/ 65% và 60% và 40% (siêu mini).
Việc kiểm tra bố cục của bàn phím một lần nữa sẽ giúp bạn xác định và kiểm tra lại được kích cỡ các phím trên đó. căn cứ tốt nhất là xem kích cỡ các phím của hàng cuối cùng. Đối với các bố cục tiêu chuẩn, thì các phím ở hàng dưới cùng thuờng có cỡ 1.25u và phím space thường là 6.25u. Và tất nhiên lúc nào cũng có ngoại lệ. Ngay như một số model bàn phím của các hãng lớn như Razer, Corsair, Logitech đều có kiểu hàng dưới cùng ‘không tiêu chuẩn’, nghĩa là không giống với các kích thước vừa liệt kê ở trên. Nên khi muốn thay sẽ cần đo lại kỹ và tìm đúng keycap có cùng kích thước, cùng profile.
Layout tiêu chuẩn & kích cỡ các phím
- Shift phải: 2.75u
- Enter: 2.25u
- Backspace: 2u
- Numberpad (zero, plus, enter): 2u
Nói về các bàn phím có layout không tiêu chuẩn, đây mới là chỗ đau đầu
Mọi thứ tiến xa hơn tầm tưởng tượng của chúng ta khi có một ngày bạn thử đọc mô tả sản phẩm và nhận ra trên thị trường bây giờ có rất rất nhiều model bàn phím với kích cỡ và layout không theo tiêu chuẩn kể trên. Khó khăn bắt đầu từ đây. Ta sẽ đi qua một số mẫu bàn phím không tiêu chuẩn khá phổ biến, còn dòng phím custom keyboard thì thua, chỉ có khi nào đụng tới thì mới nói được thôi vì custom keyboard nó còn đa dạng và biến hóa gấp trăm lần.
Bàn phím cơ layout Fullsize không tiêu chuẩn: Razer, Corsair, Logitech…
Đọc qua những cái tên vừa liệt kê ở trên hẳn bạn nhận ra số lượng bàn phím cơ fullsize layout không tiêu chuẩn sẽ có khá nhiều, và nhiều công ty chọn cách này để làm bàn phím cơ của mình. Thật ra mình cũng không hiểu có lý do nào đặc biệt đằng sau không? hay chỉ để tạo nét cho sản phẩm giữa hàng hà sa số các phím cơ trên thị trường. Nhưng dù lý do là gì thì việc tìm và thay keycap cho các kiểu bàn phím cơ này khá là khó khăn. Một số người khi chơi phím cơ chỉ muốn thay đổi các phím ký tự và phím số, giữ nguyên các phím modifiers. Lý do là vì phần không tiêu chuẩn thường nằm ở cụm phím này. Cụ thể như với bàn phím cơ Razer (không phải Huntsman) có các phím modifiers cỡ 1.5u hoặc 1u và phím space dài 6u. Corsair và Logitech cũng có các model tương tự nhưng phím space dài hơn một chút 6,5u. Cho nên khi mua một chiếc bàn phím cơ, nếu định sẵn trong đầu muốn chơi keycap nhiều sau này, thì nên chọn các bàn phím có layout tiêu chuẩn, sẽ tốt hơn cho việc thay thế. Còn muốn độc lạ hơn, thử thách hơn thì chọn các keyboard không tiêu chuẩn.
Nói về các bàn phím cơ có kích cỡ đặc biệt: 65%, 75%, and 96%
Các bàn phím cơ kích cỡ lạ 65%, 75%, và 96% thường có phím shift phải nhỏ hơn để dành chỗ cho cụm mũi tên. Các bố cục này độc lạ và yêu cầu các key cap có kích thước khác so với tiêu chuẩn. Ngoài ra một số phím sẽ bị thay đổi vị trí hàng so với bản tiêu chuẩn vì vậy độ cao của chúng có thể khác một chút. Trong nhiều trường hợp, phím shift phải có kích thước 1.75u thay vì 2.75u như bình thường. Điển hình là các bàn phím: Keychron K2, K4, K6; Drop ALT, Akko 3068, Magicforce 82, Vortexgear Race 3, Drevo Excalibur, iQuinix F96, Leopold FC660M, Leopold FC980M… Và cũng có thể khác như trường hợp bàn phím cơ Ducky One 2 SF và Womier K66 có phím shift phải 2u.
Bàn phím bạn đang dùng có phải thuộc dạng công thái học khác lạ không?
Bàn phím công thái học (phím màng hoặc phím cơ) đều là những lựa chọn tuyệt vời với những ai muốn ngừa tình trạng mỏi cổ tay và hội chứng RSI, nhưng nan giải là chúng thường rất khó thay keycap. Các bàn phím cơ học công thái học thường có thiết kế spacebar modules dạng tách đôi và có thể chứa những bộ chức năng khác nhau (space, shift, fn, etc). Điều này có nghĩa là muốn thay keycap phải đặt hàng từng keycap riêng lẻ với từng kích thước đặc biệt này. Ví dụ bàn phím cơ công thái học sẽ cần 5 bộ ổn định nhỏ và các keycap đi cùng cần có cấu trúc cũng như kích cỡ khác biệt. Nói chung rất rối và khó xử.
Dùng đồ càng độc, càng có tính chuyên dụng thì thay keycap càng khó, nguyên tắc chung là vậy ạ ;(
Mua keycap ở đâu?
Tốt nhất vẫn nên tìm mua tử các nguồn trong nước, gần với mình nhất, để việc testing và đổi trả nếu cần thuận lợi nhất có thể và không phải tốn nhiều tiền, thời gian ship. Như ở Việt Nam có phongcachxanh là phân phối keycap Filco và các loại keycap artisan đặc biệt. Còn ở nước ngoài có thể tìm mua keycap tại các trang web sau:
- Amazon
- Drop
- Mechanicalkeyboards.com
- Mechgroupbuys - bán nhiều loại keycap lẻ và keycapset, đủ level và chủng loại.
- Keycaplendar – chỉ bán keycap set
- Keycapsets.com – chuyên high-end keycap sets
Hy vọng bai này mang đến thêm một vài thông tin bổ ích cho anh em đang chơi keycap.