Chưa bao giờ thú chơi bàn phím cơ custom lại nổi như bây giờ khi các hãng sản xuất phím, sản xuất switch thi nhau tham gia cuộc chơi đầy sôi nổi này. Và với rất nhiều nhà sản xuất switch cơ đến từ Trung Quốc cúng như rất nhiều người tham gia thiết kế switch cơ, bạn có vô vàn lựa chọn từ lực nhấn, loại switch, màu sắc đến chất liệu làm switch. Nhưng bạn có thắc mắc vì sao switch có rất nhiều vật liệu để làm không? Hãy để mình hướng dẫn qua các bạn những điều cơ bản nhất về chất liệu của switch và ý nghĩa của chúng nhé!

Stem - Bộ phận quan trọng

Đây là bộ phận di chuyển lên xuống bên trong switch và được kết nối trực tiếp với keycap và tay bạn. Thông thường bộ phận này được làm từ POM để tăng tối đa độ mượt, giảm ma sát và sạn hoặc polycarbonate giá rẻ và chất lượng tương đối ổn. Đôi khi stem của switch cũng được làm bằng các chất liệu khác nhau đặc biệt thùy theo công thức của mỗi hãng làm switch. Stem ngoài là bộ phận tạo cảm giác bấm còn là bộ phận đập trực tiếp xuống đáy switch để tạo âm thanh. Có thể ví stem như một cái dùi trống và đáy switch là mặt trống vậy.

• POM: thường stem POM sẽ cho chất âm trầm hơn và cảm giác bottom out soft hơn một chút so với polycarbonate.
• Polycarbonate: ngược lại với POM, stem từ chất liệu này sẽ cho cảm giác bottom cứng hơn, âm thanh vang và đanh hơn so với POM.

Dù là chất liệu gì đi nữa thì chất liệu làm stem sẽ ảnh hưởng nhiều đến cảm giác và âm thanh mượt mà, còn âm thanh bottom out sẽ quyết định nhiều do bottom housing (đáy switch).

Bottom housing - Đáy switch

Đây là bộ phận chứa lá đồng để ghi nhận tín hiệu cũng như tiếp xúc trực tiếp với PCB và plate của bàn phím. Ngoài công dụng như trên, bottom housing còn là bộ phận chính tạo nên âm thanh bottom của switch và có slider tiếp xúc trực tiếp với stem. Bottom housing thường được làm từ nylon, polycarbonate hoặc POM là dễ thấy nhất trên thị trường. Ngoài 3 chất liệu kể trên ra một số hãng cũng có một số chất liệu đặc biệt để tạo nên switch cho riêng mình.

• Nylon: nylon là vật liệu cơ bản nhất khi làm switch vì các switch Cherry MX cũng sử dụng vật liệu này, thậm chí cho cả stem. Nylon có độ cứng trung tính nên âm thanh bottom out sẽ đầm và trầm. Nếu kết hợp cùng stem pole bottom out sẽ cho âm thanh thocky, đanh gọn còn stem bottom bằng thân stem thì âm thanh clacky, cao và nổ khá lạ.
• Polycarbonate: đây là chất liệu rẻ nhất để làm housing khi các switch giá rẻ đã phần sử dụng polycarbonate cho tất cả bộ phận không phải kim loại trên switch. Polycarbonate có tính chất cứng nên âm thanh sẽ vang, khô và có tiếng nổ.

Và bottom housing chính là mặt trống khi stem - dùi trống đi xuống và đập vào tạo ra âm thanh. Nhưng hành trình của phím là di chuyển xuống rồi lại lên. Và khi đi lên stem sẽ đập vào top housing (vỏ trên).

Top housing - Vỏ trên của switch

Không như bottom housing tạo nên âm thanh bottom out đầy thỏa mãn, top housing là bộ phận hãm stem và tạo ra tiếng snap (búng tay) mỗi khi switch được trả về full hành trình. Với nhiều bạn có thể không nhận ra nhưng tiếng snap này gần như tạo phản xạ cho tai bạn và thông báo cho bạn biết khi nào switch đã được trả về hết hành trình và sẵn sàng để nhận lệnh mới. Trong đa số trường hợp vỏ trên của switch được làm từ nhựa polycarbonate để tạo âm thanh búng tay snap-back rõ ràng, đanh gọn. Tuy nhiên vẫn có một số ngoại lệ như POM và cho âm thanh trả về mềm mại, ít đanh hơn.

Các kết hợp switch thường thấy

Vì switch được cấu thành từ nhiều bộ phận khác nhau nên bạn có thể phối mỗi bộ phận là một loại vật liệu nhằm tạo ra âm thanh gõ phím độc nhất dành cho bạn. Dưới đây mình sẽ nêu một số tổ hợp vật liệu switch thường thấy nhất để bạn làm tham khảo mỗi khi chọn switch nhé.

• Full nylon: thường gặp nhất trên switch Cherry MX và là tổ hợp vật liệu cơ bản nhất. Độ mượt tương đối ổn sau quá trình burn-in cũng như âm thanh chấp nhận được, không quá đặc sắc nhưng không đến mức dở.
• Full polycarbonate: thường gặp trên các switch giá rẻ đến từ Trung Quốc với giá khoảng vài nghìn đồng trở xuống. Dòng switch này cho âm thanh đanh, vang, gọn và độ mượt ở mức ổn. Tuy nhiên có một số ngoại lệ dòng switch full polycarbonate này có giá cao và cho âm thanh/độ mượt cực tốt. Đây có thể nói là tổ hợp vật liệu có nhiều loại switch trên thị trường nhất hiện nay và chất lượng tùy thuộc vào người thiết kế switch và hãng gia công switch.
• Full POM: một tổ hợp đặc biệt khi mục đích chính khi tạo ra switch này là giảm ma sát hết cỡ để cho switch nhấn mượt hết cỡ. Nhưng khi ra thực tế, đây là nhóm switch cầm burn khá nhiều để cho âm thanh hay và mượt. Đại diện tiêu biểu là NK Cream.
• Top polycarbonate, đáy nylon, stem POM: combo thần thánh mà rất nhiều hãng switch áp dụng để tạo nên âm thanh thock rất nhiều bạn hướng đến. Đại diện bạn có thể tìm được là Holy Panda, Glorious Panda,…
• POM housing (top, đáy), stem chất liệu gì đó đặc biệt không biết rõ: loại này thì mình thấy có hãng Durock họ làm và giống như là một bản hoàn thiện hơn của thiết kế full POM. Bằng cách thay stem bằng vật liệu mới kết hợp cùng POM housing sẽ cho ra âm thanh vẫn trầm, đầy đặc trưng của POM nhưng ít ma sát và sạn hơn.

Chọn switch

Nếu đã nắm được một số khái niệm trên khi chọn switch, bạn có thể xem thông số của switch và mường tượng được tính chất của switch trước khi quyết định xuống tiền mua switch đó. Tuy nhiên lý thuyết vẫn là lý thuyết, bạn nên xem những video sound test trước hoặc thử qua trực tiếp nếu có cơ hội để chấm điểm switch theo thang điểm của bản thân. Chơi switch custom là theo gu của bản thân nên không thể thay thế hoàn toàn thực hành bằng lý thuyết được. Tất cả những điều trên là mình tổng kết từ kinh nghiệm cá nhân của mình nên mình hi vọng đây là những kiến thức cơ bản giúp các bạn định hướng được sở thích của mình để thử và chọn được đúng loại switch mà mình thích nhất.