Bàn phím quang có thật sự giúp chúng ta gõ với tốc độ ánh sáng?

Có một nhân tố mới nổi lên trong thế giới bàn phím: switch quang học. Thật ra loại switch này đã xuất hiện được vài năm, và chủ yếu áp dụng trên các desktop. Gần đây cũng dần được đưa vào dùng trên một số laptop cao cấp. Và có thể cam đoan với anh em là loại switch quang học này hoàn toàn không phải là lựa chọn thay thế rẻ tiền cho các bàn phím membrane (bàn phím màng) mà chúng ta vẫn thường hay nhắc tới (với cảm giác gõ chán chường). Mà mục tiêu cạnh tranh của switch quang học chính là các bàn phím cơ hiện đại chuyên dành cho thị trường gamers. Tuyên bố trên của những nhà sản xuất liệu có quá khoa trương không? Hãy cùng /blog/ tìm hiểu về loại switch quang học này nhé.
Optical switch liệu có phải là lựa chọn của tương lai? Trước khi đào sâu vào loại switch quang này, chúng ta nói lại một chút về các bàn phím hiện đang có trên thị trường. Rẻ tiền và kết cấu đơn giản nhất là Bàn phím màng (membrane keyboard - vẫn hay gọi là bàn phím thông thường). Nó hoạt động dựa trên một tấm màng cao su cung cấp lực lò xo và một miếng đệm dẫn nhỏ mặt dưới màng cao su này tạo ra sự tiếp xúc với PCB và màng khi bị ép lại. Sự tiếp xúc này tạo ra tiếp nhận ký tự cho máy tính. Với cách vận hành như vậy thì phím không còn đi xuống nữa khi đã nhận tác động. Nói chung là chỉ có hai chế độ, nhấn và không nhấn phím, không có đoạn giữa, không có điểm thực thi. Loại membrane switch này được cho là có tuổi thọ khoảng 5 triệu lần bấm. Switch cơ học là loại thứ hai, cao cấp hơn và vận hành phức tạp hơn so với membrane. Dưới mỗi keycap trên bàn phím cơ là các switch cơ học. Trong switch cơ có các lò xo đẩy khóa lên. Và khi khóa đi lên, hai dải kim loại nằm hai bên nó chạm tiếp xúc nhau, tạo ra tín hiệu cho máy tính. Theo cách này sự tiếp xúc hoàn thành trước khi phím chạm đáy, do đó tiết kiệm thời gian ngón tay gõ trên các phím (vì không cần gõ xuống hết chiều cao phím). Tất nhiên độ trễ này quá li ti nếu bạn chỉ gõ máy bình thường, nhưng thử dùng nó trong một trò chơi hỏa xa xem, bạn sẽ phải thốt lên ngạc nhiên vì sự khác biệt về tốc độ bấm phím giữa bàn phím bình thường và bàn phím cơ. Loại switch này được đánh giá là có tuổi thọ từ 20 triệu lần bấm trở lên, có cái còn đạt tới 70 triệu lần bấm, nghĩa là siêu bền.
Switch cơ học tạo ra các bàn phím cơ có tốc độ gõ, cảm giác gõ và tuổi thọ vượt trội Vậy thì switch quang học là gì? Có gì ưu việt hơn? Điểm sáng trong lịch sử bàn phím thế giới gần đây chính là sự ra đời của switch quang học. Nó có cấu trúc và cách vận hành tương tự switch cơ học kể trên. Nhưng thay vì có hai tấm kim loại chạm vào tạo ra điểm nhận tín hiệu thì ở đây switch quang chỉ có một miếng nhựa di chuyển lên xuống. Ngay dưới PCB là một một bộ phát IR LED và một bộ thu IR. Khi nhấn keycap, nó sẽ phá vỡ chùm tia và giúp máy tính nhận tín hiệu. Bằng cách loại bỏ các tấm kim loại vốn có tuổi thọ nhất định dù là chất liệu cao cấp nhất, có độ hao mòn theo thời gian, thì giờ switch quang học với cách vận hành hiện đại này được đánh giá là có độ bền 100 triệu lần bấm.
Cách vận hành mới của switch quang học sẽ không cần đến các tấm kim loại, giúp tuổi thọ lên cực cao Sự thay đổi về tốc độ gõ đến từ các switch quang học Các bộ truyền trong switch quang học vận hành trên các nguyên tắc ánh sáng. Và ánh sáng, như ta đã biết, có vận tốc rất cao. Cho nên lẽ dĩ nhiên switch quang học là switch nhanh nhất ở thời điểm hiện tại. Nhưng vẫn có điểm trễ Vấn đề tiếp theo chính là khả năng quét và xử lý của chính bàn phím. Để tương thích với loại switch này, các bàn phím cơ dùng switch quang học cần có một bộ vi điều khiển, nhưng không cần đến đầu vào cho mọi phím. Thay vào đó sẽ sử dụng cách ghép kênh để quét qua từng phím một cách nhanh chóng. Chưa hết, bộ xử lý của bàn phím không phải là nguồn trễ duy nhất kiềm hãm tốc độ nên có của switch quang học. Các đầu thu USB có tần số thấp như hiện tại với đa số các bàn phím cũng gây ra một độ trì trệ nhất định. Thêm một yếu tố nữa là thời gian hiển thị của màn hình và đầu ra của máy tính cũng là một biến số làm thay đổi tốc độ kỳ vọng của switch quang học. Cộng dồn tất cả những điểm trễ đó lại thì switch quang vẫn nhanh và nhạy hơn switch cơ ở thời điểm hiện tại. Đây được xem là một trong số các lựa chọn phải chăng và hiện đại cho các gamers đòi hỏi độ nhạy của phím khi chơi games tốc độ cao. Switch quang liệu có loại trừ hết nhược điểm của các loại switch đang có? Chúng ta đã biết vì sao bàn phím thông thường đang dần mất ưu thế so với bàn phím cơ. Cao su dễ bị lão hóa, bị hỏng, gãy hay lệch đi so với vị trí ban đầu, và khi một điểm bị hư nghĩa là cả miếng cao su cần được thay chứ không chỉ một switch như cơ chế cơ học. Đến lượt bàn phím cơ cũng lộ ra khuyết điểm lớn và gần như là duy nhất của mình: miếng kim loại mòn dần theo thời gian làm thay đổi âm thanh, tốc độ và cảm giác gõ.
Switch quang học chiếm vị trí đầu bảng về tuổi thọ Với bàn phím quang không có tiếp xúc cơ học, cho nên không có hạn chế về độ mòn, tuổi thọ. Khi hư hỏng cũng không cần phải thay toàn bộ, và quá trình thay thế cũng đơn giản hơn do không cần kỹ năng hàn phức tạp như khi dùng switch cơ học. Tuy nhiên nếu sự cố nằm ở thiết bị điện tử thì bo mạch có thể bị phá hủy. Và đèn LED IR có thể bị phai màu, bị che mờ bởi các bụi từ bo mạch hay các sự cố tràn chất lỏng từ ngoài. Thời điểm đèn LED hồng ngoại lệch màu dần đến 50% và gây ra lỗi khi bấm phím được dự đoán là khoảng 50.000 giờ, tương đương với 10 năm sử dụng. Con số hầu như không đáng kể và không gây ra bất cứ phiền hà nào cho người dùng. Nên xét về tuổi thọ và độ bền, có thể nói switch quang học đang chiếm vị trí vô địch. Cảm giác gõ Switch membrane và switch scissors có liên hệ với nhau về mặt cấu trúc, thường dùng cho laptop và bàn phím di động mỏng, và cho cảm giác gõ hầu như giống nhau. Cũng là đều phải bấm hết chiều cao phím, không có độ nảy, không có xúc giác, không có tiếng khấc. Còn bàn phím cơ lại mang đến đầy đủ hương vị cho người dùng từ cảm giác gõ, đến độ khấc và âm thanh của các phím khi bấm xuống. Vì các switch cơ học cung cấp một loạt các loại khác nhau về điểm truyền động, âm thanh và lực truyền động, đoạn đường đi của phím… Switch quang học được thiết kế để nhằm thu nạp tất cả ưu điểm của các switch đang có nên dễ dàng nhận thấy chúng cho cảm giác gõ đa dạng tương tự như một switch cơ học đúng nghĩa. Hoàn toàn hữu ích cho những người tìm kiếm giá trị căn bản của một chiếc bàn phím cơ. Các tính năng khác Bàn phím màng có giá rẻ nên mục tiêu duy nhất của nhà sản xuất là giảm thiểu các tính năng đi kèm ít quan trọng khác để có được giá thành thấp nhất cho người dùng. Vì vậy bàn phím thông thường tuy có đầy đủ các phím, phím số và chức năng nhưng không có đèn LED, không có macro, không có các tính năng đặc biệt khác. Trong khi đó bàn phím cơ được đầu tư nhiều hơn ở từng phím. Cho người dùng nhiều lựa chọn ở các tính năng đi kèm từ đơn giản đến phức tạp. Bàn phím quang có chi phí sản xuất nằm dưới mỗi phím cao nên thường có ít phím, kích cỡ nhỏ gọn và nhẹ nhàng hơn. Các tính năng phức tạp của bàn phím cơ hầu như đều có thể thực hiện trên các bàn phím quang. Và tương lai còn có thể có nhiều chức năng khác nữa, theo như dự đoán của các nhà sản xuất. Kết luận Bàn phím màng dùng cho phổ thông, phù hợp với đại đa số nhu cầu bình thường của người tiêu dùng. Bàn phím cơ sẽ cho những người yêu cảm giác gõ và tốc độ đáng gờm khi chơi game. Còn bàn phím quang? Sẽ dành cho các game thủ đam mê tốc độ và trân trọng từng mili giây trong các trò chơi chiến đấu sống còn. Tương lai của bàn phím sẽ còn nhiều nhánh phát triển thú vị nữa. Nhưng có lẽ gần nhất chính là công nghệ quang học này và các chức năng hỗ trợ hiện đại mà nó tao ra cho các bàn phím cao cấp hiện đại. Keyboard endgame ư, chắc chắc còn lâu lắm mới tới ngày này anh em ạ!