Khi bạn cần thay đổi cảm giác và âm thanh gõ phím trên một bàn phím cơ, cách trực diện và hiệu quả nhất là Đổi switch/ Thay switch. Hiện có một số cách thức đổi switch như sau tùy vào loại bàn phím và dụng cụ đang dùng.
Các bước căn bản để đổi switch/ tháo switch bàn phím cơ
Vì bàn phím cơ đều có cấu trúc khá giống nhau, nên về lý thuyết, các thao tác đổi switch cho bàn phím sẽ diễn ra theo các bước sau:
B1: Tháo keycaps bằng dụng cụ keycap puller
B2: Với bàn phím cơ hotswap, dùng switch puller nhẹ nhàng tháo switch ra khỏi PCB hoặc plate. Với bàn phím không có hotswap, bạn sẽ cần tháo rời bàn phím, sau đó tháo rời từng switch bằng biện pháp rã hàn. Rồi mới đưa các switch ra khỏi PCB.
B3: Thay toàn bộ switch cũ bằng dàn switch mới (cần phải hàn lại cho chắc nếu bàn phím của bạn không có mạch thiết kế hot swap)
B4: Kiểm tra từng switch đảm bảo nó hoạt động tốt, đồng bộ và chuẩn xác.
Đó là lý thuyết, còn trong thực tế sẽ có phát sinh những vấn đề nào, mời bạn xem tiếp phần dưới của bài chia sẻ này.
Vì sao cần đổi switch/ thay switch bàn phím cơ?
Có hai lý do khiến bạn quyết định đổi switch/ thay switch cho bàn phím cơ của mình:
- Một là vì một hoặc một vài switch đã bị hư và bạn buộc phải mua switch mới cùng loại thay vào
- Hoặc đơn giản là bạn muốn có một trải nghiệm gõ phím và lắng nghe âm thanh mới mẻ hơn từ bàn phím vì cơ bản các loại switch khác nhau đều cho ra cảm giác gõ khác nhau.
- Nhiều người còn xem quá trình đổi switch, một hình thức custom bàn phím cơ, là một thú vui, thư giãn, bổ ích và tạo nên nguồn hứng khởi mới khi làm việc. Lúc này đổi switch bắt nguồn từ sở thích.
Lưu ý nào trước và trong khi đổi switch bàn phím cơ
1/ Chọn switch muốn thay thế
Khi đổi switch, thường bạn sẽ cân nhắc rất nhiều yếu tố, nhưng nổi bật trong đó là việc: nên chọn dòng switch nào. Switch cơ học trên bàn phím cơ hiện có rất nhiều loại, tên gọi và thương hiệu, tuy nhiên chúng vẫn chỉ lòng vòng một trong ba nhóm switch sau đây
| Loại switch | Đặc tính | Màu sắc |
| Linear Switches | Gõ mềm mại, trơn mịn và rất ít gây ra tiếng ồn, cũng không có độ khấc giữa hành trình | Đỏ, Đen, Vàng, Hồng |
| Tactile Switches | Có một điểm khấc nhỏ giữa hành trình, có độ phản hồi rõ ràng cùng âm thanh vừa phải | Nâu, trong suốt |
| Clicky Switches | Khấc rõ, phản hồi mạnh mẽ, kèm âm thanh click clack lớn đặc trưng | Xanh biển, xanh lá |
2/ Bàn phím cơ có hotswap không?
Trước khi đổi switch cần xem kỹ bàn phím của mình có thiết kế mạch hot swap hay không. Hot swap là các bàn phím cơ có PCB được thiết kế đặc biệt cho phép đẩy vào và rút ra các switch một cách dễ dàng mà không cần rã hàn hoặc hàn. Trong khi đó các bàn phím cơ không hotswap nếu muốn đổi switch chắc chắn sẽ cần làm các thao tác hàn vừa kể.
3/ Dụng cụ chuyên dụng đúng chuẩn
Để tiến hành đổi switch/ thay switch bàn phím cơ, bạn sẽ cần có các công cụ chuyên dụng. Việc dùng đồ chuyên cho thao tác này vừa giúp bạn thực hiện đổi switch nhanh, dễ dàng, tiết kiệm công sức hơn, vừa đảm bảo quá trình thực hiện tối thiểu các rủi ro, hỏng hóc.
Tối thiểu, bạn sẽ cần danh sách các dụng cụ sau để đổi switch bàn phím cơ
VỚI BÀN PHÍM CƠ HOT SWAP
- Keycap puller để tháo keycap
- Switch Puller để tháo switch
- Một bề mặt phẳng, mịn, sạch sẽ và khá êm ái (deskmat là lý tưởng nhất)
VỚI BÀN PHÍM CƠ KHÔNG HOT SWAP (nghĩa là các switch được hàn vào PCB)
- Keycap puller
- Switch Puller
- Que hàn, máy hàn, mỏ hàn và các phụ kiện hàn đi kèm
Một số bàn phím cơ hay có cho kèm keycap puller hay thậm chí là switch puller nhưng các món này đa phần thiết kế nhỏ gọn, khá khó dùng, và dễ mỏi tay. Bạn sẽ cần các dụng cụ có tay cầm chắc, với độ dài vừa đúng, thiết kế công thái học với chất liệu chọn lọc kỹ. Một món dụng cụ này đầu tư cũng hơi tốn nhưng có thể dùng lâu dài cho cả hành trình custom trong tương lai.
4/ Xác định thiết kế switch
Ở đây ta không nói về đặc tính cảm giác gõ mà đang nói về thiết kế vật lý của switch.
Hiện tại trên thị trường có 2 loại chân switch tương ứng với kiểu lắp vào khác nhau: switch 3 chân và switch 5 chân.
- Switch 5 chân (gắn trên PCB) có thêm 2 “chân” bằng nhựa để giúp nó vừa khít với PCB của bạn (không có tấm đế).
- Switch 3 chân chỉ có 2 ngạnh kim loại và một “núm” ở giữa.
Khi muốn dùng switch 5 chân cho các lỗ switch 3 chân, bạn có thể cắt đi 2 chân nhựa để khớp với vị trí mới.
5/ Thao tác đúng, nhẹ nhàng
Dù là bước nào trong dãy thao tác đổi switch kể trên, bạn cũng cần làm đúng hướng dẫn, kéo gắp nhẹ nhàng, theo hướng thẳng. Khi thấy bị khựng lại hoặc gặp khó khăn, hãy thử lại hoặc nhẹ nhàng lắc nhẹ để tháo, đừng cố gắng giật mạnh có thể dẫn tới hỏng, trầy xước thậm chí gãy switch.
Lưu ý khi thấy chân switch bị cong, bạn nên duỗi thẳng chúng ra bằng ngón tay hoặc bằng nhíp vì nếu chân cong, switch có thể sẽ không hoạt động.
Bạn cũng sẽ cần khá nhiều kiên nhẫn khi tháo lắp cả keycap và switch. Vài lần đầu tốc độ có thể chậm, nhưng sau đó sẽ lên tay, nhanh hơn, nhưng lúc nào cũng cần thận trọng.
6/ Giữ cho mọi thứ gọn gàng ngăn nắp từ đầu
Cả dụng cụ lẫn keycap và switch khi tháo ra cần để đúng theo thứ tự đúng, gọn gàng, trật tự ở một khu riêng. Vì nếu gây xáo trộn, vừa tốn thời gian khó tìm kiếm lắp lại vừa có thể dẫn đến va đập, gãy vỡ các chi tiết nhỏ.
